Σχίζοντας τις γραμμές των οριζόντων

Από τον πρόλογο του Δημήτρη Σαραντάκου:


Το βιβλίο αυτό είναι το τρίτο βιβλίο μου το οποίο αναφέρεται στην Αρχαιότητα. Αυτή τη φορά, όμως, όχι αποκλειστικά στην ελληνική αρχαιότητα, ούτε στην αρχαία ελληνική γραμματεία, όπως τα προηγούμενα. Όχι γιατί έπαψα να αγαπώ και να θαυμάζω την αρχαία ελληνική σκέψη, αλλά γιατί, ερευνώντας τα όσα έχουν καταγραφεί για τους αρχαίους εξερευνητές, ταξιδιώτες και περιηγητές, είδα πως δίπλα στα ελληνικά επιτεύγματα, παρουσιάζουν το ίδιο ή και μεγαλύτερο ενδιαφέρον και συναφή κατορθώματα άλλων αρχαίων λαών. Εξάλλου, πιστός στο θεμελιώδες ρητό «μέτρον άριστον», απορρίπτω τις υπερβολές εκείνων που θέλουν τους Έλληνες (τους αρχαίους βεβαίως) να υπερτερούν και να προηγούνται σε όλα.
Μια άλλη διαπίστωση, που με παρακίνησε να γράψω αυτό το βιβλίο είναι πως τα θαυμάσια αυτά κατορθώματα, ελληνικά και ξένα, είναι άγνωστα στο πολύ κοινό, που θεωρεί ότι οι εξερευνήσεις και οι περιηγήσεις χαρακτηρίζουν μόνο τους νεότερους χρόνους, ενώ η αλήθεια είναι πως γίνονταν από τη βαθιά αρχαιότητα. Και η διαπίστωση, πως σε τόσο παλιούς καιρούς υπήρξαν άνθρωποι, που με τα πόδια ή σε ράχη υποζυγίου, ή με πρωτόγονα πλωτά μέσα πραγματοποιούσαν ταξίδια χιλιάδων χιλιομέτρων, που κρατούσαν χρόνια ολόκληρα, για να μάθουν τι κρύβεται πίσω από τη γραμμή των οριζόντων, προκαλεί δικαιολογημένα τον θαυμασμό μας.
Με τους χάρτες που παρεμβάλω στην αφήγησή μου, προσπαθώ να κάνω πιο κατανοητές τις διαδρομές των εξερευνητών και να δείξω πως σε όλη τη διάρκεια της αρχαιότητας, η Οικουμένη ήταν χωρισμένη σε τρεις τουλάχιστον υπο-πλανήτες, αλλά οι κάτοικοι του καθενός αγνοούσαν την ύπαρξη των άλλων.
Θα ήθελα στο σημείο αυτό να ευχαριστήσω τη γυναίκα μου και τα παιδιά μου, που είχαν την υπομονή να διαβάσουν ολόκληρο το κείμενο και να του κάνουν πολύτιμες διορθώσεις και εύστοχες παρατηρήσεις.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΣΤΗΝ ΑΧΛΥ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ

Η σουμερική μυθολογία

Το έπος Γιλγαμές

Η ελληνική μυθολογία

Η «εκστρατεία» του Διονύσου στην Ινδία

Το ταξίδι του Περσέα στην Αιθιοπία

Τα ταξίδια του Ηρακλή στην Ιταλία και Δυτική Μεσόγειο

Η Αργοναυτική εκστρατεία

Η Οδύσσεια

Η έξοδος των Εβραίων από την Αίγυπτο

Η ινδική μυθολογία

Η Μαχαβαράτα

Η Ραμαγιάνα

Οι κινεζικοί μύθοι


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΚΑΤΑΓΡΑΜΜΕΝΕΣ ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΕΙΣ

Οι εξερευνήσεις των Αιγυπτίων

Οι πρώτες ελληνικές εξερευνήσεις

Το ταξίδι του Αριστέα στη Δυτική Ασία και Σιβηρία

Το ταξίδι του Κωλαίου του Σάμιου στην Ταρτησσό

Οι εξερευνήσεις των Καρχηδονίων

Η εξερεύνηση του Άννωνα

Η εξερεύνηση του Ιμίλκωνα

Οι εξερευνήσεις των Μασσαλιωτών

Το ταξίδι του Ευθυμένη

Το ταξίδι του Πυθέα

Οι εξερευνήσεις των Περσών

Η εξερεύνηση του Σκύλακα του Καρυανδέα

Η ημιτελής εξερεύνηση του Σατάσπη

Τα ταξίδια του Κτησία στην Ινδία


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΙ

Οι ελληνικοί αποικισμοί κατά την προϊστορία

Ο μινωικός αποικισμός

Ο μυκηναϊκός αποικισμός

Οι φοινικικοί αποικισμοί

Οι καρχηδονιακές αποικίες

Οι ελληνικοί αποικισμοί της αρχαϊκής και κλασικής εποχής

Ο πρώτος ελληνικός αποικισμός

Ο δεύτερος ελληνικός αποικισμός

Οι αποικισμοί στον ινδικό ωκεανό

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΟΙ ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

Η εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Ο περίπλους του Νέαρχου

Η πρεσβεία του Μεγασθένη στην Ινδία

Εύδοξος ο Κυζικινός

Ο Ίππαλος ο εξερευνητής του Ινδικού Ωκεανού

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΙ ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ


Ο χαρακτήρας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας

Ο Μεγάλος Δρόμος του Μεταξιού

Ο Αγρικόλας περιπλέει τη Βρετανία

Παυσανίας ο Περιηγητής

Αδριανός, ένας περιηγητής-αυτοκράτορας


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΣΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΩΣ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΑ

Η παρακμή της Δύσης

Τα ταξίδια του Φα-Χσιέν

Ο Εποικισμός της Ωκεανίας

Οι Μαορί της Νέας Ζηλανδίας

Πιθανές επαφές των Πολυνησίων με την Αμερική

Το αίνιγμα του νησιού Ράπα Νούι


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ – ΟΙ ΓΕΩΓΡΑΦΟΙ

Οι γεωγραφικές γνώσεις των ανθρώπων στην Αρχαιότητα

Οι πρώτοι Έλληνες γεωγράφοι

Ο πατέρας της Ιστορίας ήταν και γεωγράφος

Οι γεωγράφοι της Αλεξανδρείας

Οι γεωγράφοι της Ρόδου

Στράβων ο Αμασεύς

Κλαύδιος Πτολεμαίος

Οι Ρωμαίοι γεωγράφοι

Οι γεωγραφικές γνώσεις των ανθρώπων στο τέλος της Αρχαιότητας



ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΓΙΝΑΝ ΠΟΤΕ

Θεωρίες και υποθέσεις, γοητευτικές και μη

Ο μύθος της Ατλαντίδας

Ο μύθος της Λεμουρίας

Το ταξίδι του Οδυσσέα στη Βόρειο Αμερική

Το ταξίδι του «Ρα» από την Αίγυπτο στις Αντίλλες
Βάσκοι, Βρετόνοι και Ουαλοί ψαράδες στην Αμερική

Εφτά Ισπανοί επίσκοποι αποικίζουν τις Αντίλλες

Η ανακάλυψη της Αμερικής από Χιώτες ναυτικούς

ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ