Ρωμαϊκό δίκαιο

Στο βιβλίο επιχειρείται μία ευσύνοπτη παρουσίαση, μέσα από έναν συνδυασμό ιστορικής και συστηματικής προσέγγισης, των βασικών στοιχείων του Ρωμαϊκού Δικαίου που αποτελούν μέρος της νομικής μας παράδοσης. Πέραν του Αστικού Δικαίου, κατεξοχήν πεδίο εφαρμογής του ius civile, κανένας κλάδος του συγχρόνου δικαίου δεν έχει μείνει ανεπηρέαστος από το Ρωμαϊκό Δίκαιο. Η σύγχρονη Δικονομία υιοθετεί παρόμοια ένδικα μέσα, αγωγές, ενστάσεις, ασφαλιστικά μέτρα, με αυτά που διαμόρφωσαν οι Πραίτορες της Ρώμης. Το Διεθνές Δίκαιο έλκει την καταγωγή από τις αντιλήψεις των Ρωμαίων περί φυσικού δικαίου και του ius gentium. Στον πυρήνα του βρίσκεται η ρωμαϊκή αντίληψη ότι το δίκαιο πρέπει να αποτελεί ένα εργαλείο που καθιστά δυνατή τη συμβίωση μεταξύ διαφορετικών λαών, ένας δεσμός ενότητας, συγκερασμού αντιλήψεων και συμβιβασμού αντίθετων συμφερόντων. Στο πεδίο του Δημοσίου Δικαίου, οι θεσμοί της Ρώμης τροφοδότησαν διαχρονικά την πολιτική σκέψη και λειτούργησαν ως πρότυπο αντίστοιχων σύγχρονων θεσμών, από τις μοναρχίες έως τα σύγχρονα συστήματα δημοκρατικής διακυβέρνησης στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ.

Κυρίως όμως, πέραν της συμβολής τους στους επιμέρους κλάδους του δικαίου, οι Ρωμαίοι νομικοί, αναβιβάζοντας την ίδια την περί δικαίου αντίληψη, από ένα σύστημα θετών κανόνων δικαίου σε ένα σύστημα νομικών εννοιών, δημιούργησαν μία κοινή νομική “γλώσσα” με διαχρονικό χαρακτήρα, η οποία συνεχίζει να ομιλείται και σήμερα μεταξύ των νομικών, σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη. Για το σύγχρονο νομικό, η μελέτη της ρωμαϊκής νομικής παράδοσης αποτελεί, πέραν από εισαγωγή στα θεμέλια του συγχρόνου δικαίου, επανασύνδεση με τον σημαντικότερο νομικό πολιτισμό που γνώρισε η ανθρωπότητα, που συνεχίζει να τροφοδοτεί το νομικό γίγνεσθαι μέχρι και σήμερα.