Η μεγάλη περιπέτεια του μαρξισμού

Έκπτωση
40%
Τιμή Εκδότη: 23.43
14.06
Τιμή Πρωτοπορίας
+
73715
Συγγραφέας: Ραφαηλίδης, Βασίλης
Εκδόσεις: Εκδόσεις 21ος
Σελίδες:576
Ημερομηνία Έκδοσης:01/01/1999
ISBN:9799607058873
Διαθεσιμότητα στα βιβλιοπωλεία μας
Αθήνα:
Άμεσα διαθέσιμο
Θεσσαλονίκη:
Περιορισμένη διαθεσιμότητα
Πάτρα:
Περιορισμένη διαθεσιμότητα

Περιγραφή

Στα οκτώ κεφάλαια μπορείτε να βρείτε: την πορεία προς τον μαρξισμό, το μαρξισμό και τις ουρές του, την επανάσταση, το λενινισμό, τον τροτσκισμό, το σταλινισμό, την πτώση των πρώην λαϊκών δημοκρατιών, τον κομμουνιστικό πολυκεντρισμό.

Ο Αναρχισμός

Η αναρχία είναι μια κατάσταση φυσική. Κάθε φυσιολογικός άνθρωπος δεν μπορεί παρά να νιώθει άσχημα όταν κάποιος ή κάποιοι προσπαθούν να περιορίσουν την φυσική για κάθε άνθρωπο τάση να φέρεται φυσικά. Η εξουσία είναι κάτι το παρά φύση. Στην φύση δεν υπάρχει εξουσία, υπάρχει ηγεσία. Ηγέτης είναι αυτός που ηγείται, που προηγείται και δείχνει τον δρόμο στους άλλους για να μη χαθούν. Το κριάρι δεν ασκεί εξουσία στο κοπάδι, απλώς ηγείται του κοπαδιού.

Μια μικρή ή μεγάλη ομάδα ανθρώπων εύκολα δέχεται ως φυσικό ηγέτη αυτόν που αναδεικνύεται φυσικά, μέσα από φυσικές, μη καταναγκαστικές, αυτόματες διαδικασίας. Οι άνθρωποι, ακόμα κι όταν δεν το δείχνουν, πάντα δυσφορούν όταν ο ηγέτης έρχεται έτοιμος απ έξω ή πέφτει με αλεξίπτωτο από πάνω.

Αναρχία, λοιπόν, είναι η άρνηση κάθε μορφής εξουσίας που δεν είναι φυσική και κοινά αποδεκτή από όλους και όχι μόνον από την πλειοψηφία. Η αναρχία πάει σταθερά κόντρα σε κάθε είδους αρχή, σε κάθε μορφή εξουσίας, θρησκευτική, πολιτική, κομματική.

Η αναρχία και η ελευθερία είναι σχεδόν συνώνυμα. Οι προσπάθειες των φιλοσόφων να τοποθετήσουν τα όρια της ατομικής ελευθερίας ενός ανθρώπου δίπλα στα όρια της ατομικής ελευθερίας του κάθε ανθρώπου δεν είναι παρά μια θεωρητική επιβεβαίωση του κύριου αιτήματος του αναρχισμού για σεβασμό της ατομικότητας και της προσωπικότητας του καθένα.

Αρκεί, βέβαια, τούτη η προσωπικότητα να μην είναι χονδροειδώς ετεροκαθορισμένη και με τον ψυχολογικό μηχανισμό της "ψευδούς συνειδήσεως" να γίνεται αντιληπτή από το άτομο σαν αβίαστα αυτοκαθορισμένη. Δεν είναι δυνατόν κάποιος να πιστεύει πως είναι άνθρωπος με προσωπικότητα, όταν είναι καταφάνερο πως το συνειδησιακό περιεχόμενο της προσωπικότητάς του δεν δημιουργήθηκε κάτω από μια πολύ μεγάλη δέσμη ανεμπόδιστων επιδράσεων αλλά μπήκε στην συνείδηση με "μετάγγιση" από μια κοινή δεξαμενή, ας πούμε από τον Θεό, από την κομματική ιδεολογία, από την συλλογική "εθνική ψυχή", από τον Αρχηγό.

Το αναρχικό κίνημα, με τις πολλές και ποικίλες παραλλαγές του, αποσκοπεί στην εγκαθίδρυση στην κοινωνία καθεστώτος πραγματικής ισότητας, πραγματικής αδελφοσύνης, πραγματικής δικαιοσύνης, έξω και πέρα από κάθε καταναγκασμό που βάζει όρια και στην ισότητα, και στην αδελφοσύνη, και στην δικαιοσύνη. Ο αναρχισμός, η απόρριψη της Αρχής, της εξουσίας σε όλες της τις μορφές, είναι ένα ιδανικό για την αβίαστα και ελεύθερα αυτορυθμιζόμενη προσωπικότητα.

Μια συγκεκριμένη "κοινωνία ζώων" δεν αλληλοσπαράσσεται. Τα μέλη της ανακαλύπτουν την αξία της φυσικής κοινωνικότητας μόνα τους, με βάση το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Το φυσικό δίκαιο δεν είναι το δίκαιο της ζούγκλας. Γίνεται, όμως, δίκαιο της ζούγκλας όσον αφορά τις "εξωτερικές σχέσεις". Μια ομάδα ζώων του ίδιου είδους μπορεί να βρίσκεται σε σταθερά εχθρικές σχέσεις με μια άλλη ομάδα ζώων διαφορετικού είδους.

Αν αντιμετωπίζουμε τις ανθρώπινες φυλές σαν διαφορετικά ζωικά είδη που αλληλοσπαράσσονται μέχρι εξοντώσεως, τότε δεν είμαστε μόνο ρατσιστές, είμαστε ζώα, αφού ξέρουμε πως όλοι οι άνθρωποι, ασχέτως φυλής, ανήκουν στο ίδιο βιολογικό είδος.

Κανένας άνθρωπος δεν διαφέρει από τον άλλο όσον αφορά τις βιολογικές λειτουργίες. Κάθε διαφορά στην εξωτερική εμφάνιση έχει σχέση μάλλον με το περιβάλλον παρά με την βιολογία. Όταν ζεις στην διακεκαυμένη ζώνη είναι σαν να κάνεις μια διαρκή, καταναγκαστική ηλιοθεραπεία. Το δέρμα σου μαυρίζει και το επίκτητο χαρακτηριστικό γίνεται κληρονομικό με την εγγραφή του στο DNA. Κάθε λευκός θα μαυρίσει ύστερα από χίλιες γενιές απογόνων αν εγκατασταθεί σήμερα στην Νιγηρία, για παράδειγμα. Κάθε διαφορά, λοιπόν, ανάμεσα σε φυλές είναι διαφορά ανάμεσα σε συμφέροντα και όχι σε αίματα. [...]

Κριτικές

Προκειται για αριστουργημα!!!

Ένα «ορφανό» της επανάστασης έχουμε εδώ να βγάζει τη «σκασίλα» του γράφοντας, όχι ακριβώς για τη «Μεγάλη περιπέτεια του Μαρξισμού», όπως είναι ο τίτλος του έργου, αλλά μάλλον για τη μεγάλη περιπέτεια του κομουνισμού. Το βιβλίο επικεντρώνεται, βεβαίως, στη μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση και το Σοβιετικό πείραμα, αλλά ο συγγραφέας επεκτείνεται αρκετά, τόσο στο παρελθόν (19ος αιώνας) με τα ουτοπικά σοσιαλιστικά πειράματα ανά τον κόσμο, όσο και στα πρόσφατα χρόνια (δεύτερο μισό του 20ου αιώνα) με τα διάφορα επαναστατικά κινήματα σε Κίνα, Κούβα, Βιετνάμ κλπ.
Το βιβλίο μοιάζει με ιστορική μελέτη χωρίς να πληροί ακριβώς τα κριτήρια. Ο συγγραφέας, απλώς, θέλει να καταθέσει τη δική του, αιρετική από πολλές πλευρές, άποψη για το θέμα του μαρξισμού – κομουνισμού και για τους λόγους της πτώσης της Σοβιετικής Ένωσης. Είναι μια ατομική καταβύθιση στα γεγονότα πριν και μετά το κομβικό 1917 και το έργο χαρακτηρίζεται από έντονο προσωπικό χρώμα. Εύκολα ανιχνεύεται η τάση του συγγραφέα να μιλήσει έξω από τα δόντια και να πει τα πράγματα με το όνομά τους, όπως ο ίδιος τα έχει καταλάβει και όπως ο ίδιος έχει καταλήξει σε ορισμένα συμπεράσματα για τα κοσμοϊστορικά γεγονότα της ανόδου και της πτώσης του κομουνισμού.
Δεν αποφεύγει κρίσεις για πρόσωπα και πράγματα για πολλές από τις οποίες πολλοί θα είχαν εύλογες αντιρρήσεις. Θεωρώ, πως σε αρκετά σημεία έχει δίκιο, ενώ σε άλλα παραβλέπει γεγονότα ή καταστάσεις και καθώς στερείται αντικειμενικότητας και ψυχρής ματιάς ( η πολιτικοκοινωνική του τοποθέτηση γίνεται από την αρχή φανερή), οι κρίσεις του δεν είναι αμερόληπτες. Σε πολλά, μάλιστα, χωρία του κειμένου διαφωνώ καθέτως, οριζοντίως και πλαγίως, αφού οι απόψεις του συγγραφέα είναι κυριολεκτικά ανεδαφικές και γραφικές π.χ. όταν υποστηρίζει επαναστατικές πρακτικές που έχουν χρεοκοπήσει ( βλέπε αντάρτικο πόλεων!) παρόλο που και αυτού του είδους οι απόψεις γίνονται κατανοητές στη λογική τους μια και ο συγγραφέας μας προσδοκά μια ιστορική ρεβάνς από το καπιταλιστικό σύστημα.
Άλλο, πάλι, σημείο που πρέπει να σταθώ είναι η προσπάθεια του να ερμηνεύσει τους λόγους της πτώσης της ΕΣΣΔ. Διακρίνονται δυο βασικές αιτίες α) το ανελαστικό γραφειοκρατικό σύστημα που κυριάρχησε (νομενκλατούρα) αντί του προλεταριάτου και β) η χαμηλή παραγωγικότητα του Σοβιετικού εργαζόμενου, με το βάρος να δίνεται στην πρώτη αιτία. Νομίζω ότι και η ανελευθερία του υπαρκτού σοσιαλισμού ήταν ένας βασικός της πτώσης λόγος, αλλά επ΄ αυτού ουδείς γίνεται…λόγος.
Φανερή, επίσης, είναι η προσπάθεια του συγγραφέα να δικαιολογηθούν οι σταλινικές πρακτικές και τα σταλινικά εγκλήματα στο όνομα ενός «ανώτερου» σκοπού (βλέπε ουτοπία της αταξικής κοινωνίας). Γενικώς, ο Ραφαηλίδης, διάκειται ευνοϊκά προς τον Στάλιν (π.χ. στη σελ. 419 αναφέρει ότι τα θύματα του «πατερούλη» ήταν μόλις 350.000 ενώ με βάση άλλες πηγές που τυχαίνει να γνωρίζω ο αριθμός είναι υπερπολλαπλάσιος και αγγίζει τα εκατομμύρια!!), πράγμα που κάνει εντύπωση, μια και δεν διστάζει να καταδικάσει ευθαρσώς άλλους, παρόμοιου τύπου δικτάτορες, π.χ. τον Πολ Ποτ των Κόκκινων Χμερ. Πάντως σε αρκετά σημεία ο αναγνώστης έχει την αίσθηση ότι ο συγγραφέας γράφει με περισσό πάθος και βρίσκεται σε κατάσταση ταραχής κρανίου!
Από κει και πέρα, η γραφή είναι δεόντως σκωπτική, καυστική και ειρωνική και το κείμενο διακρίνεται από μια «ελαφράδα» δίχως να φτάνει το γκροτέσκο και τις υπερβολές της περιγραφής π.χ. του Τσιφόρου σε ανάλογα έργα. Εύκολα, επίσης, κάποιος μπορεί να διακρίνει μια έπαρση οξύνοιας, ενώ ενοχλεί και το γεγονός ότι ο συγγραφέας γίνεται τιμητής και κριτής των πάντων παρόλο που γνωρίζουμε ότι και ο ίδιος δεν διαθέτει αυτό που λέμε «έξωθεν καλή μαρτυρία». Τέλος, σε αρκετά κεφάλαια, κάποιες θέσεις επαναλαμβάνονται μια και το έργο είναι ξαναδουλεμένο (και σχεδόν διπλάσιο σε όγκο από την πρώτη έκδοση) αλλά αυτό πρέπει να έγινε μάλλον βιαστικά και πρόχειρα.
Πάντως, συγκριτικά με άλλα βιβλία του Ραφαηλίδη που έχει τύχει να διαβάσω, αυτό αποδείχτηκε κατώτερο των προσδοκιών μου και σαφώς πιο αδύναμο, τόσο στις κρίσεις όσο και στα συμπεράσματά του.

Απαραίτητο στη βιβλιοθήκη κάθε μελετητή του κομμουνισμού. Με δίκαιη και ενίοτε στηλιτευτική κριτική παράλληλα με τη χρήση καυστικού χιούμορ, το βιβλίο αυτό καθίσταται ένα όχι απλά άκρως ενημερωτικό αλλά και ενίοτε διασκεδαστικό ανάγνωσμα.
Γράψτε μια κριτική
ΔΩΡΕΑΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ!

Δωρεάν αποστολή σε όλη την Ελλάδα με αγορές > 30€

ΒΙΒΛΙΑ ΧΕΡΙ ΜΕ ΧΕΡΙ

Γιατί τα βιβλία πρέπει να είναι φτηνά!

ΕΩΣ 6 ΑΤΟΚΕΣ ΔΟΣΕΙΣ

Μέχρι 6 άτοκες δόσεις με την πιστωτική σας κάρτα!