Η λέσχη του Δάντη

Βοστόνη 1865. Οι λόγιοι-μέλη της Λέσχης του Δάντη -οι ποιητές και καθηγητές του Χάρβαρντ Χένρι Γουάτζγουερθ Λόνγκφελοου, δρ. Όλιβερ Γουέντελ Χολμς και Τζέιμς Ράσελ Λόουελ, μαζί με τον εκδότη ΤΖ.Τ. Φίλντς- ολοκληρώνουν την πρώτη αμερικανική μετάφραση της Θείας Κωμωδίας και ετοιμάζονται να αποκαλύψουν τα εκπληκτικά οράματα του Δάντη στο Νέο Κόσμο.
Στο Κολέγιο Χάρβαρντ η ισχυρή παλαιά φρουρά παλεύει να κρατηθεί ο Δάντης στο σκοτάδι, γιατί πιστεύει πως η διείσδυση ξενόφερτων προλήψεων στον τρόπο σκέψης των Αμερικανών θα αποδειχτεί εξίσου διαβρωτική με την άφιξη των μεταναστών που συρρέουν στο λιμάνι της Βοστόνης.
Τα μέλη της Λέσχης του Δάντη αγωνίζονται να κρατήσουν ζωντανό τον ιερό λογοτεχνικό σκοπό τους, όμως τα σχέδιά τους διαλύονται όταν η Βοστόνη και το Κέμπριτζ αναστατώνονται από μια σειρά φόνων. Μονάχα αυτή η μικρή ομάδα διανοουμένων αντιλαμβάνεται ότι οι ανατριχιαστικές δολοφονίες αντιγράφουν περιγραφές τιμωριών από την Κόλαση του Δάντη. Τη στιγμή που τόσο η ζωή των μελών της ανώτερης τάξης της Βοστόνης όσο και το μέλλον του Δάντη στην Αμερική μοιάζουν να βίσκονται σε κίνδυνο, η Λέσχη του Δάντη πρέπει να εντοπίσει το δολοφόνο, αποκρυπτογραφώντας τις λέξεις που πληγώνουν.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Λίγο μετά το τέλος του φοβερού εμφυλίου πολέμου, που κόστισε στις ΗΠΑ πάνω από 600.000 νεκρούς, στη Βοστώνη βασιλεύει ο τρόμος: παιδικές ασθένειες και φυματίωση που σκορπούν τον θάνατο, ταραχές που σπέρνουν τον πανικό, ανεξέλεγκτες πυρκαϊές που καταστρέφουν ολόκληρες συνοικίες. Σε αυτή τη ζοφερή ατμόσφαιρα η περίφημη «Λέσχη του Δάντη» συνεχίζει το τιτάνιο έργο της: τη μετάφραση της Θείας Κωμωδίας του μεγάλου Αλιγκιέρι. H Λέσχη απαρτίζεται από τον ρωμαλέο Χένρι Γουότζγουερθ Λόνγκφελοου (1807-1882), έναν από τους κορυφαίους αμερικανούς ποιητές του 19ου αιώνα, τον αισθαντικό Τζέιμς Ράσελ Λόουελ (1819-1891) του οποίου τα ποιήματα περιγράφουν γλαφυρά τη ζωή στην ύπαιθρο και τον κοσμοπολίτη καθηγητή ανατομίας και φυσιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ Ολιβερ Γουέντελ Χολμς (1809-1894), που προσέδωσε έναν τόνο ελαφρότητας και ανεμελιάς στην κατά τα άλλα εξαιρετικά σοβαρή λογοτεχνία της εποχής του. Μαζί τους και ο εκδότης του εγχειρήματος Τζ. T. Φιλντς του οίκου Τίκνορ, Φιλντς & Σία.

Θα 'λεγε κανείς πως όλοι παρακολουθούν με κομμένη την ανάσα και εύχονται καλή επιτυχία στους τολμηρούς εκείνους σκαπανείς. Ομως, όχι. Ο δόκτωρ Αύγουστος Μάνινγκ, παράγων στη διοίκηση του Χάρβαρντ, κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να εμποδίσει την πρόοδο του έργου. Δεν έχει σκοπό να επιτρέψει την εξάπλωση ξενόφερτων δηλητηρίων ενδεδυμένων τον μανδύα της λογοτεχνίας. Και τα ιταλικά αντιπροσώπευαν ακριβώς τα χαλαρά πολιτικά ήθη και την αμφίβολη ηθική της παρηκμασμένης στα μάτια του Ευρώπης. H αλήθεια όμως είναι πιο σύνθετη. Το προτεσταντικό καθηγητικό κατεστημένο της Αμερικής είναι εξαιρετικά καχύποπτο και συχνά απροκάλυπτα εχθρικό σε ό,τι θεωρεί ως προσπάθεια διείσδυσης της παπικής κουλτούρας στην κοινωνία. Και τότε έρχεται η πρώτη δολοφονία. Ο δικαστής Αρτέμιους Πρέσκοτ Χίλεϊ βρίσκεται φριχτά δολοφονημένος, με σώμα καλυμμένο από μιλιούνια σκουληκιών που ξεχύνονται από τη μύτη, τα αφτιά και το μισάνοιχτο στόμα του. Θα τον ακολουθήσει στην ίδια σκληρή μοίρα ο αιδεσιμώτατος Τάλμποτ, που το σώμα του βρέθηκε στα υπόγεια της εκκλησίας όπου ιερουργούσε, θαμμένο σε παράδοξη στάση - το κεφάλι κάτω και τα πόδια επάνω, καρβουνιασμένα από μια κόλαση φωτιάς. Εκ πρώτης όψεως οι δύο δολοφονίες δεν παρουσιάζουν ομοιότητες, θα μπορούσαν ωστόσο να συσχετισθούν, καθώς φαίνεται να στηρίζονται σε συγκεκριμένα χωρία της Θείας Κωμωδίας, ενός βιβλίου που ο ξενόφοβος και υπεροπτικός δόκτωρ Μάνινγκ θεωρεί σατανικό: «το πιο ανήθικο και το πιο ασεβές που γράφτηκε ποτέ». Και ο κύκλος τους αίματος ολοένα μεγαλώνει.

Ο Περλ κατάφερε να παντρέψει τη μυθοπλασία με την πραγματικότητα, δίνοντάς μας ένα απολαυστικό θρίλερ που διαβάζεται απνευστί. Διασκεδαστική αλλά και γραφική νότα οι ποιητές, οι οποίοι πασχίζοντας να προστατέψουν το εγχείρημά τους μετατρέπονται σε ντετέκτιβ και έχουν βαλθεί να εξιχνιάσουν την υπόθεση των φόνων, μαζί με τον Νίκολας Ρέι, τον πρώτο έγχρωμο επιθεωρητή στα χρονικά της αμερικανικής αστυνομίας, ο οποίος όμως ως μιγάς δεν έχει δικαίωμα να συλλάβει και να απαγγείλει κατηγορίες σε λευκό. Ιδιαίτερα ζωηρή είναι επίσης η σκιαγράφηση της πνευματικής ζωής στη Βοστώνη του 19ου αιώνα, που - αλίμονο - παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με τα εδώ επικρατούντα ακόμη και σήμερα λογοτεχνικά ήθη.



ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΟΥΛΙΑΡΑΚΗΣ

ΤΟ ΒΗΜΑ, 09-05-2004