Εποχή παραδείσου

Η Εποχή Παραδείσου, δέκατη (και ωριμότερη) συλλογή του Πασχάλη, μαθητεύει έμμεσα στη Βίβλο, στον Δάντη και στον Ρεμπώ, άμεσα σε δικούς μας μείζονες ποιητές. Μοιράζεται στα τρία: στο «Χαμένο τραγούδι του Αρίωνα» (σύνθεση, με ευδιάκριτη την ποιητική της σύνταξη)· στον «Μονοσάνδαλο» (αυτοτελή, έντιτλα ποιήματα)· στη σπαραγμένη «Αποκατάσταση Τοιχογραφίας» της γενέθλιας γης. Για να συντελεστεί η προκείμενη συλλογή χρειάστηκαν πέντε τουλάχιστον χρόνια: δύσκολος τοκετός, άσκηση υπομονής και επιμονής στα περίχωρα ενός κήπου, όπου επιστρέφει περιπλανώμενος ο ποιητής προς αναγνώριση του χαμένου νόστου. Εμπειρία, που προτάσσεται στο «Χαμένο τραγούδι του Αρίωνα»:

Παιδιά της προϊστορίας γυρνούσαν ξυπόλυτα στους ήχους μιας καντάτας ονείρου,/ Και οι ξεχασμένες προσευχές στους εξώστες μιλούσαν για το αύριο που πήρε μακριά ολόκληρο νησί.// Στο μεταίχμιο θρύλου, χαράματα·/ Πενθούσε η νύχτα κι η μέραήταν θαμμένη.// Κοίταξα μακριά και είδα την αυγή πίσω απ΄ την ξένη γη,αναποφάσιστη.// Τρόμαξα με την απάθεια της σελήνης.// Τα βουνά καταργήθηκαν,τα φώτα δάκρυσαν για μια στιγμή όπως πάντα/ Κι εγώ παραδόθηκα στην προφητεία της θάλασσας που με τιμούσε μ΄ ένα σιωπητήριο γεμάτο αναμονή.

Αν στην έναρξη του «Αρίωνα» ακούγεται ένας αλαφροΐσκιωτος τόνος, (πολύτιμη κληρονομιά από τον Σολωμό), στον μεσαίο «Μονοσάνδαλο» αναγνωρίζεται, κάπου και κάποτε, ως ειρωνικός υποβολέας, ο Αλεξανδρινός. Παράδειγμα η «Τεχνοκριτική»:

Είναι ένα σχέδιο από κάρβουνο η ύπαρξή του/ Εικαστικό ανάγνωσμα ευπώλητο σ΄ ονειροπόλους/ Δεν έχει περιθώριο διαφυγής σε χρώμα ελαιογραφίας/ Με αδρή μαεστρία σημειώνεται η πίκρα/ Με δεινή λειτουργία η κατάντια του.// Σ΄ ένα μικρό προσκυνητάρι ζει/ για πάντα ποθητός από τη μετριότητα/ μες στο κουβούκλιο της ανίας/ Ντροπαλός και μεσίστιος/ Μετά από τη ματαίωση της όντως Ζωγραφικής./ Αυθεντικός ποιητής ο Πασχάλης· «στη μέση του δρόμου». Η «Αποκατάσταση Τοιχογραφίας», όπου κυκλοφορεί ο ίσκιος της Σαπφώς, παραμένει εδώ ανέγγιχτη, διαθέσιμη κατευθείαν στον αναγνώστη.

Δ. Ν. Μαρωνίτης, Κυριακή 11 Ιανουαρίου 2009, Το Βήμα