Από τον κομμουνισμό στον καπιταλισμό

Τα στάδια ανάπτυξης του ανατολικού δεσποτισμού δεν είναι καθόλου ακαδημαϊκό ζήτημα. Γιατί ο ασιατικός τρόπος παραγωγής, που ξεπρόβαλε από την πρωτόγονη κομμουνιστική κοινωνία, διαλύθηκε μόνο από τον σύγχρονο καπιταλισμό. Έτσι τα καθεστώτα των ανατολικών χωρών, που καταποντίστηκαν μπρος στα μάτια μας, αποτελούσαν την τελευταία λέξη του ασιατικού κοινωνικού σχηματισμού. Κι αυτό μπορεί να αποδειχτεί με φυσικοεπιστημονική ακρίβεια, αρκεί να πάρουμε υπόψη μας όχι τους υποκειμενικούς παράγοντες, τις επιθυμίες και τις αυταπάτες των ανθρώπων, αλλά τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος. Τότε θα αντιληφθούμε ότι για να συντελεστεί το πέρασμα από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό, έπρεπε να προηγηθεί το πέρασμα από τον κομμουνισμό στον καπιταλισμό. Μ' άλλα λόγια, το πέρασμα από τον πρωτογενή κομμουνισμό στις κοινωνίες της δουλείας, της δουλοπαροικίας και τελικά της μισθωτής εργασίας, έπρεπε αναγκαστικά να προηγηθεί του περάσματος από τον καπιταλισμό στον δευτερογενή κομμουνισμό.[...]