Νυρεμβέργη 1945

Οι μάχες στο ευρωπαϊκό θέατρο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ετερματίσθησαν τον Μάιο του 1945. Ήδη από την έναρξη της συρράξεως εγένετο ευρέως λόγος για εγκλήματα του εθνικοσοσιαλιστικού καθεστώτος. Οι Γερμανοί απέδιδαν τις κατηγορίες αυτές στη διαβόητη βρεταννική προπαγάνδα. Σταδιακά, όλο και περισσότερες αναφορές σε ακρότητες, οι οποίες ελάμβαναν χώρα στην ηπειρωτική Ευρώπη, έρχονταν στο φως της δημοσιότητος, κυρίως μετά την έναρξη της "επιχειρήσεως Μπαρμπαρόσσα" εναντίον των Σοβιετικών. Λίγους μήνες αργότερα, εισήλθαν στον πόλεμο και οι Αμερικανοί και ο αγώνας εναντίον του Άξονος έλαβε μία περισσότερο ιδεαλιστική χροιά. Μετά τη λήξη του πολέμου, ήρθε η ώρα να στοιχειοθετηθούν οι κατηγορίες και να αποδοθεί η δικαιοσύνη, η "Νέμεσις" των αρχαίων Ελλήνων. Η κοινή γνώμη στις χώρες των Συμμάχων αλλά και πολλών ουδετέρων κρατών περίμενε με αγωνία να τιμωρηθούν οι ένοχοι των εγκλημάτων.

Ύστερα από πολλές αμφιταλαντεύσεις, οι νικήτριες Μεγάλες Συμμαχικές Δυνάμεις κατέληξαν στη σύσταση ενός στρατιωτικού δικαστηρίου στη Νυρεμβέργη, αγαπημένη πόλη των Εθνικοσοσιαλιστών, καθώς σε αυτήν διοργάνωναν τα συνέδριά τους προπολεμικώς. Τον Νοέμβριο του 1945, ξεκίνησε στην πόλη αυτή η συγκεκριμένη δίκη, στην οποία εκάθισαν στο εδώλιο του κατηγορουμένου πολλοί Γερμανοί αξιωματούχοι. Εντούτοις, οι ηγέτες του Γ΄ Ράϊχ (Χίτλερ, Γκαίμπελς, Χίμμλερ) είχαν αυτοκτονήσει και μόνον ο Χέρμαν Γκαίρινγκ μπορούσε να θεωρηθεί ότι κατείχε ένα τόσο σημαντικό αξίωμα ώστε να λαμβάνει κρίσιμες αποφάσεις. Ακολούθησαν και άλλες δίκες, οι οποίες αφορούσαν Γερμανούς (κυρίως) και Ιάπωνες (δευτερευόντως) κατηγορουμένους.

Η δίκη της Νυρεμβέργης διήρκεσε πολύ περισσότερο του αναμενομένου (συνολικά έλαβαν χώρα 284 συνεδριάσεις) και ολοκληρώθηκε την 30η Σεπτεμβρίου του 1946. Η αποτυχία των Συμμάχων να οδηγήσουν στο εδώλιο του κατηγορουμένου τους βασικούς υπευθύνους για τα "αποτρόπαια εγκλήματα του εθνικοσοσιαλισμού" δεν εμείωνε σημαντικά τη σπουδαιότητα της δίκης. Άλλωστε, ήταν η πρώτη φορά που η ανθρωπότητα εγνώρισε τέτοια φρίκη και το αίμα των εκατομμυρίων θυμάτων του πολέμου ζητούσε δικαίωση, αν όχι εκδίκηση. Κατά την ακροαματική διαδικασία, ακούστηκαν φρικιαστικές ιστορίες, που συνεκλόνισαν τότε την παγκόσμια κοινή γνώμη. Η καταγραφή και μόνον των όσων ελέχθησαν κατά τη διαδικασία αυτή θα απαιτούσε τη συγγραφή πολλών τόμων. Τα τεκταινόμενα στη δίκη ενεγράφησαν σε μαγνητοταινίες μήκους 27 χιλιομέτρων και σε 7.000 δίσκους!

Στο παρόν σύγγραμμα, εκτίθενται με νηφαλιότητα τα γεγονότα που οδήγησαν τις ηγεσίες των Συμμάχων στην επιλογή της συγκεκριμένης ποινικής διαδικασίας. Επίσης, παρουσιάζονται συνοπτικά οι προκαταρκτικές ενέργειες (π.χ. η σύλληψη και η επιλογή των κατηγορουμένων), καθώς και τα τεκταινόμενα στην ακροαματική διαδικασία, σε αδρές γραμμές. Κατόπιν, περιγράφεται με γλαφυρότητα το παρασκήνιο για την έκδοση της αποφάσεως με βάση πηγές, προερχόμενες από τους ίδιους τους δικαστές. Τέλος, παρατίθεται η ετυμηγορία του δικαστηρίου και διάφορα στοιχεία γύρω από τις τελευταίες στιγμές των καταδικασθέντων, ενώ γίνεται αναφορά στο τι απέγιναν όσοι γλίτωσαν την αγχόνη.