Η απελευθέρωση της Θεσσαλίας 1881

Το χρονικό της προσάρτησης ή της απελευθέρωσης διερωτάται ο συγγραφέας του βιβλίου Βασίλης Πάνος. Προσάρτηση λέει η Συνθήκη που καθόρισε μια μεγάλη ιστορική περίοδο συγκατοίκησης Οθωμανών και Χριστιανών.

Αργότερα το 1897 η Θεσσαλία καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς και η Θεσσαλία για ένα ολόκληρο χρόνο τελούσε και πάλι υπό Οθωμανική κυριαρχία. Αυτό το γεγονός δεν ακυρώνει από μόνο του την όποια σημασία των γεγονότων του 1881; Οι Οθωμανοί αναχώρησαν από την Θεσσαλία και πάλι με μια νέα συνθήκη χρεώνοντας όμως στο Ελληνικό βασίλειο νέους οικονομικούς, πολιτικούς και κοινωνικούς όρους πιο δυσβάστακτους από το 1881.

Οι Οθωμανοί ολόκληρο το 19ο αιώνα δεν έφυγαν ποτέ από τη Θεσσαλία, όποτε ήθελαν έμπαιναν στα εδάφη της και αυτό φάνηκε αργότερα με πόση ευκολία κατέλαβαν ολόκληρη τη Θεσσαλία. Μπορεί κανείς Θεσσαλός να μη γνωρίζει τα πραγματικά γεγονότα που με τόλμη παραθέτει στο βιβλίο του ο συγγραφέας;

«Μετά το 1881 η Θεσσαλία ήταν ένα οικόπεδο-γεωγραφικό διαμέρισμα (κοινό και εξ αδιαιρέτου), όπως θα λέγαμε σήμερα, που ούτε οι απλοί Οθωμανοί αγρότες είχαν την κυριότητα αλλά ούτε και οι Χριστιανοί αγρότες πήραν ή κέρδισαν τίποτα. Κανείς δεν ήταν ευχαριστημένος από αυτή την κατάσταση παρά μόνο όσοι κεφαλαιούχοι εκ της αλλοδαπής αγόρασαν τα κτήματα της Θεσσαλίας, όσοι πλούσιοι Οθωμανοί εισέπραξαν το αντίτιμο και οι «προστάτιδες» ευρωπαϊκές δυνάμεις που αλώνιζαν κατά πως ήθελαν.
Λίγο μετά το 1881 οι απλοί Οθωμανοί και οι Χριστιανοί εγκαταλείπουν μαζικά την Θεσσαλία. Οι Οθωμανοί για τα βάθη της Ασίας οι Χριστιανοί για τα βάθη της Αμερικής, της Ρουμανίας και άλλες παραδουνάβιες χώρες και οι ανυπότακτοι στα βουνά της ορεινής Θεσσαλίας, Αρματολοί και Κλέφτες.

Το βιβλίο συμπληρώνεται με πλούσιο φωτογραφικό υλικό με τα άρθρα της Συνθήκης και αναδεικνύει άγνωστες πτυχές της ιστορίας μας, που δεν είναι πάντα όλες ενδόξου μεγαλείου, το χρονικό της «απελευθέρωσης» της Καρδίτσας των Τρικάλων και της Λάρισας, αλλά και ξεχασμένους πρωταγωνιστές των γεγονότων που ξεφεύγουν από τις σκοπιμότητες των πολιτικών και των ενίοτε «προστατών» όπως η περίπτωση του επιλοχία Δ. Τερτίπη που λιποτακτεί από τις τάξεις του ελληνικού στρατού, κατηγορεί την στρατιωτική ηγεσία για προδοσία και τραβά το δικό του μοναχικό δρόμο της ανυπακοής και της εξέγερσης.