Από τη μία Ελλάδα στην άλλη

"Μήπως ο κάτοικος της Ελλάδας είναι, τελικά, σφετεριστής; Ευρωπαίος και ανατολίτης ταυτόχρονα, σκλάβος αλλά συχνά ελεύθερος και υπερήφανος πάνω στα βουνά και τις θάλασσές του, ο νέο-Ελληνας παραμένει ένα πρόσωπο διφορούμενο. Πώς να καταφέρεις λοιπόν να σχηματίσεις μια συνεκτική εικόνα του άλλου, απαραίτητη στους διψασμένους για ιστορικές αναφορές πρωταγωνιστές της ιστορίας καθώς και στον ερευνητή που αναζητεί μια συλλογική αναπαράσταση;"


Μια συλλογική αναπαράσταση των νεο-Ελλήνων από τους Γάλλους, περιηγητές και διπλωμάτες του 18ου και 19ου αιώνα, επιχειρεί σ' αυτή την έξοχη μελέτη του ο ιστορικός Δημήτρης Νικολαίδης. Εκείνο που ενδιαφέρει περισσότερο το συγγραφέα είναι να ερμηνεύσει το "κοίταγμα του άλλου". Να ερμηνεύσει τα κείμενα των ξένων περιηγητών και διπλωματών στην Ελλάδα. "Ως τώρα γνωρίζαμε μόνο τα κείμενα των ξένων περιηγητών στην Ελλάδα". Τώρα έχουμε και την ερμηνεία τους. Γιατί εκφράστηκαν όπως εκφράστηκαν, ποιά ήταν τα δικά τους προκατασκευασμένα ιδεολογήματα, τι συνέπειες είχε το βλέμμα τους, η Γαλλική Επανάσταση του 1789 που "μετέβαλε εντός τους/ το ρυθμό του κόσμου" σημειώνει χαρακτηριστικά για το βιβλίο ο Βασίλης Βασιλικός. "Το ενδιαφέρον αυτού του βιβλίου, γράφει στον Πρόλογο ο Β. Βασιλικός, "είναι διπλό: από τη μια μαθαίνουμε πως μας βλέπαν οι ξένοι (Γάλλοι κυρίως, αν όχι αποκλειστικά) στις αρχές του περασμένου (και σε δώδεκα μήνες προπερασμένου) αιώνα, από την άλλη μπορούμε, βάσει των σταθερών" της οπτικής αυτή γωνίας να εξηγήσουμε ή να κατανοήσουμε πως μας βλέπουν οι ίδιοι σήμερα".