Ιβάν Βασίλιεβιτς

Ο Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ αξιοποιεί τη θεατρική γλώσσα για να μας δώσει ένα έργο βαθιά πολιτικό, με ένα μήνυμα βαθιά ανθρωπιστικό. Αν και πολλοί θα το χαρακτήριζαν ως ένα έργο της λογοτεχνίας του Φανταστικού, εν τούτοις, το έργο αποτελεί μέρος του πυρήνα της ρωσικής λογοτεχνίας της Αντι-ουτοπίας, η οποία παρέμενε άγνωστη επί πολλές δεκαετίες τόσο για το Ρώσο αναγνώστη, όσο και για εκείνο της Δύσης.

Η κατάργηση του ιστορικού χρόνου μέσα στην πλοκή του έργου, οι αλληγορίες και οι παραλληλισμοί με προηγούμενες εποχές, διαγράφουν το ζοφερό μέλλον που περιμένει όχι μόνο τους ήρωες του έργου, αλλά και τους θεατές του πολλές δεκαετίες μετά τη συγγραφή του.

Παρόλο που κεντρικός ήρωας είναι ο Ιβαν Βασίλιεβιτς, ο οποίος έμεινε γνωστός στην ιστορία ως ο Τρομερός, είναι αναπόφευκτος ο παραλληλισμός με τον πανίσχυρο ηγέτη της εποχής του συγγραφέα Ι. Β. Στάλιν, ενώ η περιρρέουσα ατμόσφαιρα θυμίζει διαρκώς τον κίνδυνο που ελλοχεύει για τον απλό άνθρωπο από την αδηφάγο όρεξη του ολοκληρωτισμού. Και όλα αυτά με το απαράμιλλο χιούμορ ενός ανθρώπου υψηλής αισθητικής και αισθήματος ευθύνης έναντι των συγχρόνων και των επερχόμενων γενεών.