Ο εφημέριος του χωριού ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟ

Αν αυτό το βιβλίο, μπορούμε να πούμε ότι βρίσκεται σχεδόν ολοκληρωτικά, μέσα στην περιοχή του δράματος, τότε είναι φανερό πως του λείπει κάπως αυτό που, σ' όλες τις εποχές αποκαλούμε Ηθική. Δεν πρόκειται εδώ, όπως και σ' όλα τ' άλλα βιβλία της σειράς από την «Ζωή της επαρχίας», να διηγηθούμε μια ιστορία όπου θα εμφανίζονται καινούργιες κι οφέλιμες αλήθειες· αλλά μήπως η ξέφρενη και βιαστική πορεία της εποχής μας δεν έχει τάχα καταστήσει χωρίς καμιά χάρη καινούργιου, τις παλιές αλήθειες;


[...] Αναφορικά τώρα με το έργο τούτο στη σημερινή του κατάσταση, πρέπει να πούμε ότι έχει ένα βαθύ νόημα, ότι είναι μια ολοκληρωμένη ιστορία, κι ίσως πολλοί θα πουν πως είναι μια απ" τις πιο συγκινητικές που ο συγγραφέας επινόησε ποτέ. Το πρόσωπο της κυρίας Γκρασλέν, μπορεί ν" αντέξει τη σύγκριση με την κυρία ντε Μορσώφ του "Κρίνου στην Κοιλάδα", ή με την Γελαστούλα του "Επαρχιακού Γιατρού". Ο αναγνώστης λοιπόν κι ο εκδότης δεν έχουν να στερηθούν τίποτα απ" αυτήν την κρυφή ατέλεια. Ακόμη, θα "λεγα, πως ίσως το έργο τούτο στέκει κι έτσι όπως είναι, γιατί το επεισόδιο του Φαρραμπές είν" αρκετό για να γίνουν κατανοητά τα μέσα που χρησιμοποίησε ο εφημέριος για να μεταλλάξει την ηθική υπόσταση της ενορίας του. Ίσως λοιπόν, όλ" αυτά να ικανοποιήσουν. [...]