Πετρόσουπα

Ο Χοκ, ο Λοκ κι ο Σο διασχίζουν μια ορεινή χώρα και προσπαθούν να μάθουν τι είναι αυτό που κάνει τον άνθρωπο ευτυχισμένο. Ο δρόμος τους θα τους φέρει σ' ένα χωριό, όπου οι κάτοικοί του ζούνε μέσα στο φόβο -έχουν συνέχεια κλειστά τα παραθύρια τους και ολοσκότεινα τα δωμάτιά τους. Κι αυτό γιατί πριν από κάποια χρόνια, κάποιοι τους είχαν επιτεθεί και τους είχαν βασανίσει. Κι από τότε ο καθένας από αυτούς βλέπει με δυσπιστία όχι μόνο τον κάθε ξένο που έρχεται στα μέρη τους, αλλά ακόμα και τον ίδιο τον γείτονά του.

Αλλά όταν οι τρεις καλόγεροι τους μαθαίνουν πώς φτιάχνεται μια πετρόσουπα, τότε οι χωρικοί ανακαλύπτουν πόσα πράγματα ο καθένας τους έχει να προσφέρει στους άλλους, αλλά και πόσα μπορεί να πάρει ως ανταπόδοση.

Ένα παραμύθι από την Ανατολή, που μιλά για τη δύναμη και τη σημαντικότητα της προσφοράς.





ΚΡΙΤΙΚΗ



«Το παραμύθι "Πετρόσουπα" έχει ρίζες στη λαϊκή παράδοση της Ευρώπης... Εδώ εγώ προτίμησα ν' ακολουθήσω την πλέον παραδοσιακή μορφή τού παραμυθιού και τοποθέτησα τη δράση του στην Κίνα. Ακόμη, έμεινα πιστός σε μια βουδιστική παράδοση, σύμφωνα με την οποία οι θαυματοποιοί κάνουν τα θαύματά τους για να προσφέρουν χαρά στους άλλους και όχι για να κερδίσουν κάτι οι ίδιοι...», διαβάζουμε στο σημείωμα του συγγραφέα και εικονογράφου Τζον Τζ. Μουθ, δημιουργού αναγνωρισμένου διεθνώς.

Βεβαίως είναι γνωστό πως και στη χριστιανική παράδοση η αγάπη (επομένως και η προσφορά στον άλλο) «δεν ζητεί τα εαυτής» (προς Κορινθίους επιστολή Α' του Αποστόλου Παύλου), όπως επίσης και το ότι η πραγματοποίηση των θαυμάτων, όχι μόνον από χαρισματικούς προφήτες, αλλά και από πρόσωπα εξαιρετικά προικισμένα, ήταν απλώς μια δωρεά. Προς τη ζωή οπωσδήποτε. Αλλωστε κατά βάθος τι άλλο από μύηση στην αποδοχή της ζωής είναι τα παραμύθια; Καθώς δε αυτά υπάρχουν από τότε που υπάρχει η ανθρώπινη φωνή, δεν χρειάστηκαν την ισχύ της θρησκείας για να εξαπλωθούν και να συντροφέψουν τον άνθρωπο και οπωσδήποτε τα περισσότερα κυκλοφόρησαν «άμα πνοιής ανέμοιοι» (Οδ. Α.), πολύ ενωρίτερα από οποιαδήποτε θρησκεία -όντας προϊστορικά. Για τούτο και είμαστε βέβαιοι ότι τα παραμύθια θα εξακολουθούν να υπάρχουν και άλλα νεότερα να γεννιούνται όσο θα υπάρχουμε κι εμείς ως όντα με αισθήματα -ελπίδες, επιθυμίες και νόηση. Πώς αλλιώς; Διατηρήθηκαν έπειτα από τέτοια ασύλληπτα μακραίωνη διαδρομή, επέζησαν παραμένοντας μέχρι σήμερα ακριβή περιουσία των λαών -παρά τις αναγκαίες, λόγω των συνθηκών, αλλαγές- και είναι ικανά, απευθυνόμενα ακόμη και τώρα σε πολυάριθμες ομάδες ανηλίκων αλλά και ενηλίκων, να ευφραίνουν, να συγκινούν και να ενθαρρύνουν. Συχνά και να ξεσηκώνουν.

Το παραμύθι «Πετρόσουπα» είναι πανάρχαιο. Εμείς το ακούσαμε και στη γαλλική παραλλαγή, όπου στη θέση των μοναχών που διασχίζουν την ορεινή χώρα υπάρχει ο κατάκοπος στρατιώτης.

Ο Τζον Τζ. Μουθ αφηγείται εδώ με το λιτό, μάλλον αφαιρετικό λόγο του και με τις λεπταίσθητες ακουαρέλες του πώς τρεις ταξιδευτές κατόρθωσαν να κάνουν τις καρδιές των δύσπιστων και σκληρών κατοίκων ενός χωριού να ανοίξουν σαν τον ανθό στον ήλιο και να λάμψουν σαν το χαμόγελο του βρέφους. Πώς πραγματοποίησαν αυτοί οι περιπλανώμενοι, για τις ανάγκες της ψυχής τους βεβαίως, ευσεβείς άνδρες το θαύμα της αγάπης, της ομόνοιας και της συναδέλφωσης.

Ηταν μια φορά ο Χοκ, ο Λοκ και ο Σο. Μοναχοί Ζεν. Βάδιζαν και συνομιλούσαν, ανηφόριζαν τα μονοπάτια του πανύψηλου βουνού κι έλεγαν για τον ήλιο και για τις ωραίες πράξεις και για τόσα άλλα, ώσπου κάποτε άρχισαν να απορούν τι τάχα να είναι αυτό που κάνει τον άνθρωπο ευτυχισμένο. Αραγε τι; Και είπε ο πιο σοφός να το ερευνήσουν. Και περπατούσαν και στοχάζονταν. Εως ότου έφθασαν σ' ένα χωριό. Τόπο αφιλόξενο, με κατοίκους απομονωμένους κι επιφυλακτικούς. Μα αυτή η επιφύλαξη οφειλόταν στα βάσανα που τους είχαν βρει από τις επιδρομές φύσης και ανθρώπων. Καχύποπτοι, σαν είδαν τους τρεις μοναχούς, όχι μόνο δε τους καλωσόρισαν, αλλά μπήκαν στα σπίτια τους και κλειδαμπαρώθηκαν. Κι έσβησαν τα φώτα και κώφευαν όταν έκρουαν το ρόπτρο τους οι ταξιδευτές. Οι οποίοι «οι άνθρωποι εδώ δεν γνωρίζουν τι σημαίνει ευτυχία!» είπαν. Και ο γερο-Σο, ο σοφότερος από τους τρεις, με μάτια που έλαμπαν από γνώση και καλοσύνη: «Ναι, αλλά εμείς σήμερα θα τους δείξουμε πώς μπορούν να φτιάξουν μια πετρόσουπα». Και αμ' έπος αμ' έργον. Αναψαν φωτιά κι έβαλαν στη χύτρα νεράκι της πηγής με τις απαραίτητες πέτρες για τη σούπα και η πετρόσουπα άρχισε να βράζει και έως ότου αυτή ετοιμαστεί οι χωρικοί είχαν ανοίξει πορτοπαράθυρα, είχαν βγει περίεργοι να μάθουν πώς γίνεται μια σούπα από πέτρες, να γυρέψουν τη συνταγή ίσως, στην αρχή παραξενεμένοι, μα έπειτα συμμέτοχοι. Διότι όταν ένας μοναχός είπε πως θα γινόταν πιο εύγεστη η σούπα αν πρόσθεταν αλατοπίπερο, έτρεξε κι έφερε κάποιος από τους μέχρι τότε εχθρικούς κατοίκους, κι όταν ύστερα από λίγο άλλος μοναχός αναστέναξε για λίγα καρότα, μια γυναίκα έσπευσε. Κι ένας γεωργός κουβάλησε κρεμμύδια κι άλλος μανιτάρια. Λάχανα, μπιζέλια, παντζάρια, σέλινο, καλαμπόκι, ντομάτες και μαϊντανό, πατάτες και φασόλια. Τυρί τριμμένο. Α, σούπα για βασιλιάδες...

Και δεν ήταν πλέον πετρόσουπα. Ηταν η ωραιότερη σούπα που έγινε ποτέ, καθώς την έφτιαξαν όλοι μαζί. Για να τη μοιραστούν όλοι. Ηταν όμορφα με τις μυρωδιές από τη χύτρα και τα φιλικά βλέμματα. Και με το τεράστιο τραπέζι και τα χρωματιστά φαναράκια, τα γλυκά και τις πίτες και τα τραγούδια. Μια υπέροχη συνεστίαση έπειτα από πολλά χρόνια αποξένωσης, μια βραδιά που υποσχόταν πολλά: φιλίες και καλή γειτνίαση, ευθυμία και καλοκαρδίσματα.

Μες στις ευχαριστίες μικρών και μεγάλων αναχώρησαν οι μοναχοί. «Το να είναι κανείς ευτυχισμένος είναι τόσο απλό όσο και το να φτιάξει μια πετρόσουπα», είπαν οι ταξιδιώτες γνωρίζοντας τώρα «τι είναι αυτό που κάνει κάποιον ευτυχισμένο».

Ηλικία: παιδιά 5-8 ετών (μάλλον) αλλά, και μεγαλύτερα



ΕΛΕΝΗ ΣΑΡΑΝΤΙΤΗ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 12/03/2004