Ημερολόγιο του 71

Όποιος χαρίζει το φως / κινδυνεύει απ' το σκοτάδι.

Κανείς δεν του 'πε στο σταυροδρόμι πως πρέπει
να διαλέξει ανάμεσα σε δυο ξεχωριστές ζωές
που δεν τέμνονται ποτέ. Και το παρέλειψε.
Αν κι αμελής, χάρη στην Τύχη
φύλακας παραμένει του αδιαίρετου.

Το Ημερολόγιο του '71 άρχισε να γράφεται τον Δεκέμβριο του 1970 και ολοκληρώθηκε, μαζί με το Ημερολόγιο του '72, τον Νοέμβριο του 1972. Πρόκειται για δύο ξεχωριστές ποιητικές συλλογές, οι οποίες θα μπορούσαν ωστόσο και να εκληφθούν ως ένα ενιαίο σύνολο ενενήντα ποιημάτων. Υπό αυτή την έννοια η έκδοση του παρόντος τόμου έρχεται να συμπληρώσει, δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, την ελληνική έκδοση του Ημερολογίου του '72, όχι βέβαια τυπικά, αφού αποτελεί μια ανεξάρτητη ποιητική ενότητα, αλλά ουσιαστικά: αποβλέποντας στο να παρουσιάσει πληρέστερα μια σημαντική στιγμή αυτού που έχουμε αλλού ονομάσει "ύστερη περίοδο του Μοντάλε".
Η αλλαγή πλεύσης του Μοντάλε, η οποία ξεκινά λίγο νωρίτερα με το Σατιρικόν, σημαίνει στροφή από το υψηλό προς το κωμικό και το γκροτέσκο - αλλά και προς τον διακριτικό τόνο ή την μετρημένη έκφραση.
Σημαίνει επίσης στροφή από το λυρικό αίσθημα προς μια ποίηση πιο στοχαστική και διανοητική, που παραπέμπει ταυτόχρονα στον δημοσιογραφικό λόγο. Κατορθώνεται σε τούτα τα ποιήματα μια ζωτική μετουσίωση: η ανάπλαση της σκέψης, του διανοητικού στοιχείου σε αίσθημα, δηλαδή σε ποίηση.
Ο Μοντάλε τιμήθηκε με το βραβείο ΝΟΜΠΕΛ το 1975.