Οικογένεια Μαμωνά. Ιστορική και γενεαλογική μελέτη της οικογένειας Μαμωνά από της εμφανίσεως αυτής

Ο ιστορικός και γεωγράφος Αντώνιος Μηλιαράκης (1841-1905), από τα ιδρυτικά μέλη της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος (ίδρ. 1881), παρουσιάζει εδώ την ιστορική διαδρομή μίας οικογένειας της ελίτ του μεσαιωνικού και του νέου ελληνισμού. Ο Μηλιαράκης τονίζει στον πρόλογό του την ασυνέχεια των ελληνικών αρχουσών τάξεων από τη βυζαντινή στη νέα περίοδο· οι διώξεις των Οθωμανών κατακτητών καταδίωξαν ως επί το πλείστον τα μέλη των ελληνόφωνων επιφανών οικογενειών και διέσπασαν την ιστορική συνέχεια των ελληνικών ελίτ. Οι ευγενείς οίκοι του νέου ελληνισμού εμφανίζονται τον 16ο αιώνα στις ενετοκρατούμενες χώρες εξαιτίας του φεουδαλισμού αλλά και στις τουρκοκρατούμενες χώρες, "εν Φαναρίω της Κωνσταντινουπόλεως, φυτωρίω ελληνικώ", χάρη στα αξιώματα του διερμηνέως (δραγουμάνου) της Πύλης. Η οικογένεια Μαμουνά ή Μαμωνά, που εμφανίζεται για πρώτη φορά στις ιστορικές πηγές το 1248, αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα επιφανούς οίκου αρχόντων με καταβολές στο ύστερο Βυζάντιο. Οι ρίζες της εντοπίζονται στη Μονεμβασιά και οι νεώτεροι κλάδοι της εξαπλώθηκαν, σε κατακερματισμένη ωστόσο γεωγραφική και συρρικνωμένη ταξική βάση, σε διάφορες ελληνικές περιοχές: στη Ζάκυνθο, στην Κρήτη, στην Κωνσταντινούπολη, στην Κόρινθο, στο Ναύπλιο, στο 'Αργος, στην Αθήνα και στην Κέρκυρα. Η ενδιαφέρουσα μονογραφία του Μηλιαράκη ξεφεύγει λοιπόν από τα στενά τοπικά πλαίσια και επεκτείνεται σε γενεαλογική προσωπογραφία της κοινωνικής ηγεσίας του νέου ελληνισμού.