Η πολυτροπία του πνεύματος

Στον χώρο της λογοτεχνίας, όπως και όλης της τέχνης, βρίσκει την κατ' εξοχήν διέξοδό της η πνευματική ελευθερία και πολυτροπία του ανθρώπου και επαληθεύεται η δημιουργικότητά του σε μιαν από τις υψηλότερες μορφές της. Η διανοητική, ηθική, πολιτισμική και κοινωνική σημασία του γεγονότος αυτού είναι εξαιρετικά κρίσιμη: Αποδεικνύεται η απεριόριστα ανοδική ποιοτική δυνατότητα της συνείδησης, σε συνδυασμό με την ατέρμονη πολλαπλότητα και τον διαφορισμό που όχι μόνο δεν εμποδίζουν τη συνεννόηση και συνύπαρξη των ανθρώπων αλλά και τις υποστηρίζουν καθοριστικά. Επιπλέον, καθώς δεν υφίστανται στεγανοί διαχωρισμοί ανάμεσα στις δραστηριότητες του βίου, η πνευματική εξέλιξη τεκμηριώνει τη δυνατότητα επέκτασης της ελευθερίας και της προόδου αυτής σε όλη τη σφαίρα της πολιτισμικής, κοινωνικής και πολιτικής πράξης - εφόσον δεν παρεμβάλλονται εμπόδια ιδιοτελών επιδιώξεων που προκαλούν ανάσχεση της καθολικής προόδου.
Η νεοελληνική λογοτεχνία, αναπτυγμένη υπό αντίξοες ιστορικές συνθήκες, συνιστά μιαν ακόμη απόδειξη αυτής της απελευθερωτικής και προαγωγικής δυνατότητας. Τα πρόσωπα και τα έργα που αποτελούν αντικείμενο των μελετημάτων και άρθρων του βιβλίου αυτού εκφράζουν αναζητήσεις και θετικά αποτελέσματα παιδείας, διαχρονικού ενδιαφέροντος αλλά και επίκαιρης υποδεικτικής αξίας μέσα σε μια περίοδο του νεοελληνικού ιστορικού βίου όχι από τις πνευματικά, ηθικά και πολιτικά ευτυχέστερες. Η κοινωνικά δίκαιη, εθνικά αξιοπρεπής και ορθολογικά λειτουργική αντιμετώπιση της σημερινής "κρίσης" θα κρίνει τη δυνατότητα ανάκαμψης, την ευστάθεια και τελικά τον επαρκή βαθμό επιβίωσης της χώρας, για πολλές επόμενες δεκαετίες.