Μαρτυρία

Μαρτυρία/ Δεν υπάρχει μαρτυρία ότι/ Ο αυτοκράτωρ Μανουήλ και οι γιοί του/ Οι δεσπόται του Μωρέως, οι Παλαιολόγοι, / Έδωσαν ποτέ μεγαλύτερη προσοχή και σημασία/ Στον Πλήθωνα/ Από όση είχε δώσει ο τύραννος της Σικελίας, ο Διονύσιος ο Β΄,/ Στον Πλάτωνα τον Αθηναίο./ Καμιά για τούτο/ δεν υπάρχει μαρτυρία.





ΚΡΙΤΙΚΗ



«Μαρτυρία» είναι η τρίτη ποιητική συλλογή του Αντώνη Μακρυδημήτρη. Προηγήθηκαν άλλες δύο: «Η νύχτα των αγαλμάτων» το 1991 (Αχαϊκές εκδόσεις) και «Δύσκολη υποχώρηση» το 1999 (εκδόσεις «Γαβριηλίδης»).

Με κατακτημένο πια ένα προσωπικό ποιητικό ύφος και ήθος, διεισδύει στα πολύ ενδότερα («εν βυθώι» κατά Δημόκριτον) της ζωής, βάζοντας, σε χαμηλούς τόνους και με ήρεμο στοχασμό «ερημίτη» των δίσεκτων καιρών μας, τα δάχτυλα επί τον τύπον των ήλων της ψυχής τού πάσχοντος ανθρώπου, που ζει «Σε τετράγωνα που όλο λιγοστεύουν».

Ακούγεται, χωρίς να ρητορεύει. Εξομολογείται, χωρίς εξομολογητικό τόνο. Καταθέτει μαρτυρία αγωνίας, χωρίς υποψία μάρτυρος. Μια προκύπτουσα δηλαδή μαρτυρία, όπως και ο τίτλος της συλλογής. Προπαντός όμως καταθέτει με αινιγματική απλότητα την εντός σκηνής βιωμένη μαρτυρία ως απόμακρος ιστορητής της, περίπου ως τρίτος που θεωρεί τα ανθρώπινα και φιλοσοφεί ανυποψίαστα για τα ανθρώπινα.

Η χωνεμένη παιδεία τού επιτρέπει, όπως σκάβει βαθιά στο βυθό της ατομικής ύπαρξης και στα αθέατα του συλλογικού μας υποσυνειδήτου, να σκάβει βαθιά και στο χρόνο μιας ποιητικής μνήμης που ξεκινάει απ' τον Ομηρο και συνεχίζει χωρίς κανένα κενό ώς τις μέρες μας, «υποχρεώνοντας» αυτόν που διαβάζει την ποίησή του να μην αρκείται στον πρώτο χώρο υποδοχής, αλλά να ψάχνει και στα πολύ ενδότερα, κυρίως στα «ντουλάπια» της και πίσω απ' τα «εφήμερα και ταπεινά/ Που αγαπάς και σε συνοδεύουν/ Στις πιο απλές και ήρεμες στιγμές σου».

Εκεί, στα πολύ ενδότερα, θα βρει κανείς διασταυρούμενο, κάτω απ' το μέγα αίνιγμα της ζωής («Το ρίγος στη ράχη του νερού αξεδιάλυτο αίνιγμα»), τον έρωτα («Δαίμονας μέγας είναι ο έρωτας») με το θάνατο («Ετσι κι αλλιώς ο θάνατος/ Ολους μας περιμένει»). Κι ίσως ξεγελαστεί να πει πως η πλάστιγγα γέρνει προς το θάνατο, καθώς βλέπει τον ποιητή πιασμένο στο δίχτυ των αδιεξόδων («Πώς θα βγω από δω μέσα/ Σκεφτόταν με αγωνία κι άγχος») να φωνάζει, όπως δεν συνηθίζει: «Και τώρα τι να κάνω;». Δεν γέρνει όμως. Ακόμα και σ' αυτές τις στιγμές της, ή κυρίως σ' αυτές, η ποίηση ξορκίζει το κακό, το υπονομεύει και το νικάει.

Ο Μακρυδημήτρης, διακεκριμένος επιστήμονας και διανοούμενος, με τη «Μαρτυρία» εγγράφεται και στις δέλτους της αληθινής ποίησης. Κι είναι η περίπτωσή του εξαιρετική, γιατί καμιά απ' τις τρεις του ιδιότητες (επιστήμονας-διανοούμενος-ποιητής) δεν αναιρεί ή ρίχνει τη σκιά της στην άλλη. Με την ποιητική όμως ιδιότητα να έχει την πολύ ιδιαίτερη σημασία της.



ΛΑΟΚΡΑΤΗΣ ΒΑΣΣΗΣ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 19/08/2005