Η ψευτοϋπηρέτρια ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟ

"ΚΡΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΡΙΒΩ":

"Υπάρχει στα έργα του κυρίου ντε Μαριβώ ένα είδος φιλοσοφίας, μέσα στο οποίο βρήκα με χαρά δικά μου συναισθήματα. Είναι αλήθεια πως μερικές φορές εύχομαι να είχε ύφος λιγότερο επιτηδευμένο και θέματα πιο ευγενή, αλλά απέχω πολύ απ' το να του κάνω υποδείξεις με το να μιλάω για μεταφυσικές κωμωδίες.[...] Μου φαίνεται πως δεν είναι αυτό το μειονέκτημα του κ. ντε Μαριβώ. Αντιθέτως θα τον επέπληττα επειδή περιγράφει τα με πολλές λεπτομέρειες και κάποιες φορές χάνει το μονοπάτι της καρδίας, γιατί παίρνει λίγο πλάγιους δρόμους. Αγαπώ όμως τόσο πολύ το πνεύμα του, που θα τον παρακαλούσα να μην το σπαταλάει. Ο χαρακτήρας μιας κωμωδίας δεν πρέπει να προσπαθεί να γίνει πνευματικός, πρέπει να είναι ευχάριστος χωρίς να το θέλει, και χωρίς να το πιστεύει ότι θα γίνει. Αυτή είναι η διαφορά που οφείλει να υφίσταται ανάμεσα στην κωμωδία και τον απλό διάλογο".
Βολταίρος
Γράμμα στον Berger
Φεβρουάριος 1736