Αφήστε τα πτώματα να μαυρίσουν στον ήλιο

Δυο συγγραφείς μετρ του είδους καταστρώνουν μια συγκλονιστική
αστυνομική ιστορία. Μια τέλεια οργανωμένη ληστεία
πραγματοποιείται και το μοιραίο λάθος οδηγεί σε ένα λουτρό
αίματος. Ένα ξέφρενο κυνηγητό αρχίζει που καθηλώνει τον
αναγνώστη ως την τελευταία σελίδα.





ΚΡΙΤΙΚΗ





Γραμμένο τα χρόνια που ακολούθησαν τα γεγονότα του Μάη του '68, το μυθιστόρημα «Αφήστε τα πτώματα να μαυρίσουν στον ήλιο» (γαλλικός τίτλος: «Laissez bronzer les cadavres!») κυκλοφόρησε το 1971 στη Serie Noire των εκδόσεων Gallimard.

Η ιστορία αρχίζει μια Παρασκευή πρωί, 16 Ιουλίου, κάπου στη Νότια Γαλλία, όταν τρεις άντρες ληστεύουν θωρακισμένο φορτηγό, συνοδευόμενο από δύο μοτοσικλετιστές, και σκοτώνουν τρία άτομα. Τελειώνει δε την επομένη ημέρα, Σάββατο απόγευμα, με την αποκατάσταση της τάξης ­ που διασαλεύτηκε από την εγκληματική πράξη ­ και την αναγκαία κάθαρση. Σε αυτό το μικρό χρονικό διάστημα, ο αναγνώστης παρακολουθεί την ομάδα των ληστών να μεταφέρουν τη λεία τους ­ 250 κιλά χρυσού ­ σε έναν εγκαταλειμμένο καταυλισμό με ένα στέισιον βάγκον. Οι τρεις γκάνγκστερ αναγκάζονται να αλλάξουν τα σχέδιά τους ­ αρχικά πίστεψαν ότι είχαν διαπράξει το τέλειο έγκλημα ­ εξαιτίας ενός απρόβλεπτου γεγονότος: δύο γυναίκες και ένα παιδί τούς κάνουν οτοστόπ. Τότε δύο χωροφύλακες, ο Ρου και ο Λαμπέρ, τίθενται επί τα ίχνη τους, τους εντοπίζουν, τους πολιορκούν πεισματωδώς και τους εξωθούν σε μια μάχη μέχρι θανάτου.

Στη διάρκεια της μάχης, οι κακοποιοί, ένας αδίστακτος δικηγόρος, οι δύο γυναίκες, η πρόωρα γερασμένη ζωγράφος Λις και ο αλκοολικός συγγραφέας Μαξ Μπερνιέ, εμπλέκονται σε σχέσεις έρωτα και μίσους, αλληλεγγύης και προδοσίας, ενώ βγαίνουν στην επιφάνεια τα ανομολόγητα συναισθήματα που τους διακατέχουν και αποκαλύπτονται τα αρνητικά στοιχεία που τους χαρακτηρίζουν. Οι συγγραφείς παρουσιάζουν τους ληστές απολύτως αρνητικούς, τους θεωρούν ως ενσάρκωση του κακού, αντιθέτως τους χωροφύλακες τους εμφανίζουν ως εκπροσώπους του καλού. Ειδικά ο Λαμπέρ, ένας συμπαθής υπερασπιστής του νόμου και της καθεστηκυίας τάξης πραγμάτων, μισεί τους πλούσιους επειδή δεν είναι υποχρεωμένοι να εργάζονται, σκέφτεται μάλιστα ότι «η αργία είναι μήτηρ πάσης κακίας». Κάπου στη μέση, μεταξύ καλών και κακών, στέκονται η Λις και ο Μαξ, αποτυχημένοι και κυνικοί, δύο ανθρώπινα κουρέλια, σκιές του νεανικού τους εαυτού (να συμβολίζουν άραγε την ήττα και τον εκπεσμό των πρωταγωνιστών της κοινωνικής αμφισβήτησης;)

Το μυθιστόρημα, γεμάτο αγριότητα και αίμα ­ μπορεί να χαρακτηριστεί ως σπουδή στη βία ­ έχει χάπι εντ, αφού η παράβαση της νομιμότητας επανορθώνεται. Κατά κάποιον τρόπο θυμίζει τον «Κόκκινο θερισμό» του Ντάσιελ Χάμετ ­ του αγαπημένου συγγραφέα του Μανσέτ ­ όπου μια ολόκληρη πόλη, η Πόινζονβιλ, μετατρέπεται σε κόλαση και καταστρέφεται στην ανηλεή μάχη ανάμεσα στους αστυνομικούς και στους ανθρώπους του υποκόσμου. Μόνο που εδώ δεν έχουμε πόλη με χιλιάδες κατοίκους αλλά έναν ερειπωμένο συνοικισμό, μακριά από κατοικημένες περιοχές. Οι δύο αριστερών φρονημάτων συγγραφείς, σε αντίθεση με άλλα βιβλία τους, δεν εκφράζουν πολιτικές απόψεις, δεν καταγράφουν κοινωνικά φαινόμενα που άπτονται της πολιτικής ­ το έγκλημα βεβαίως εντάσσεται στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Η κινηματογραφική αφήγηση υπηρετεί πρωτίστως τη δράση, το ίδιο και οι διάλογοι· γι'αυτό το «Αφήστε τα πτώματα να μαυρίσουν στον ήλιο» διαβάζεται ως γκανγκστερική περιπέτεια. Ας θυμηθούμε ότι για μεν τον Μανσέτ υπήρξε η αρχή μιας επιτυχημένης συγγραφικής σταδιοδρομίας, για δε τον Μπαστίντ ήταν ένας σταθμός στην πορεία του ως σεναριογράφου και σκηνοθέτη.

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ, ΤΟ ΒΗΜΑ, 24-01-1999