Ζωόπολις

H Ζωόπολις εγκαινιάζει μια νέα αντίληψη για τα δικαιώματα των ζώων. Δεν αρκεί, όπως κάνουν οι κλασικές ηθικές θεωρίες, να καταγγέλλουμε την κακομεταχείριση των ζώων, όταν, στην πραγματικότητα, τα ζώα αντιμετωπίζονται ως αντικείμενα και απλά μέσα για την εξυπηρέτηση των σκοπών μας. Η Ζωόπολις μετατοπίζει τη συζήτηση από το πεδίο της ηθικής στο πεδίο της πολιτικής, εστιάζοντας σε συγκεκριμένες υποχρεώσεις απέναντι στα ζώα, που πηγάζουν από τους ποικίλους και διαφοροποιημένους τρόπους με τους οποίους τα ζώα σχετίζονται με τις ανθρώπινες κοινωνίες και τους θεσμούς. Υποστηρίζει ότι διαφορετικές κατηγορίες ζώων βρίσκονται σε διαφορετικές σχέσεις με τις πολιτικές κοινότητες των ανθρώπων. Θα πρέπει να βλέπουμε τα εξημερωμένα ζώα ως συμπολίτες μας, ως πλήρη μέλη μεικτών κοινωνιών που απαρτίζονται από ανθρώπους και ζώα, τα οποία συμμετέχουν στο συνεργατικό εγχείρημα της κοινής ιδιότητας του πολίτη. Τα ζώα της άγριας φύσης, αντιθέτως, σχηματίζουν τις δικές τους κυρίαρχες κοινότητες που δικαιούνται προστασία απέναντι στην αποικιοποίηση, την εισβολή, την κυριάρχηση και άλλες απειλές για τον αυτοκαθορισμό τους. Τα ζώα «οριακής ταξινόμησης» –τα οποία είναι μεν άγρια, ζουν όμως μέσα σε ανθρώπινους οικισμούς (όπως τα κοράκια και τα ρακούν)– θα πρέπει να θεωρούνται «μέτοικοι», που κατοικούν στις κοινωνίες μας και απολαμβάνουν την ασφάλεια του κράτους δικαίου, αλλά δεν διαθέτουν τα πλήρη δικαιώματα ούτε υπέχουν τις ευθύνες που απορρέουν από την ιδιότητα του πολίτη. Οφείλουμε να σεβόμαστε τα θεμελιώδη και απαραβίαστα δικαιώματα όλων των ζώων, είναι ωστόσο αναπόφευκτο να διατηρούμε διαφορετικές σχέσεις με αυτά, οι οποίες βέβαια αντιστοιχούν σε διαφορετικά είδη δικαιωμάτων και υποχρεώσεων απέναντί τους. Άνθρωποι και ζώα είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένοι σε ένα σύνθετο δίκτυο σχέσεων? η Ζωόπολις προσφέρει ένα πρωτότυπο και θετικό όραμα για το πώς μπορούμε να θεμελιώσουμε αυτό το δίκτυο σχέσεων πάνω σε αρχές δικαιοσύνης και συμπόνιας.

***
Γραμμένο με επιστημονική ακρίβεια και λαμπρό ύφος, το Ζωόπολις είναι ένα θαρραλέο βιβλίο, ένα μεγάλο διανοητικό επίτευγμα, το σημαντικότερο φιλοσοφικό έργο στον τομέα του, από την εποχή που δημοσιεύτηκε το βιβλίο του Peter Singer Animal Liberation. Θα εμπνεύσει όλους εκείνους που διαμαρτύρονται για τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι μεταχειρίζονται τα ζώα.
- Richard Keshen, Literary Review of Canada

Μετά τους Singer και Regan, ο ηθικός στοχασμός για τα ζώα εμπλουτίστηκε με τις συμβολές του Jacques Derrida, της Rosalind Hursthouse ή της Martha Nussbaum. Με το Ζωόπολις, επιχειρείται ένα ποιοτικό άλμα προς την επεξεργασία μιας πολιτικής θεωρίας δικαιοσύνης και ελευθερίας η οποία, έχοντας ήδη επεκτείνει την ιδιότητα του πολίτη σε όλους εκείνους που επί αιώνες τούς αρνούνταν τα δικαιώματά τους εξαιτίας του φύλου τους, του σεξουαλικού προσανατολισμού τους, του χρώματος του δέρματός τους, της γεωγραφικής τους προέλευσης ή της εθνοτικής τους ένταξης, συμπεριλαμβάνει πλέον και τα εξημερωμένα ζώα σε αυτή την ιδιότητα του πολίτη.
- Robert Maggiori, Liberation

***
Αυτό το βιβλίο προορίζεται να καταστεί ένα κλασικό έργο για όλους εκείνους που είναι πεπεισμένοι ότι επείγει να στρατευθούν πολιτικά για τη βελτίωση της κατάστασης των ζώων. Ο Will Kymlicka και η Sue Donaldson δεν αρκούνται στην καταγγελία των προκαταλήψεων που στηρίζουν μια διάκριση θεμελιωμένη στο είδος, η οποία δικαιολογεί, με αυτό τον τρόπο, την άδικη μεταχείριση των ζώων. Προτείνουν, παράλληλα, τρόπους σκέψης που μπορεί να οδηγήσουν σε έναν κόσμο πιο δίκαιο απέναντι σε αυτά τα ευαίσθητα και εξατομικευμένα πλάσματα. Η έκδοση του Ζωόπολις είναι μια πράξη ταυτοχρόνως διανοητική και πολιτική. Απευθύνει σε όλους τους καλοπροαίρετους ανθρώπους και τις συλλογικότητες την πρόσκληση να εργαστούν από κοινού για να αλλάξουν οι νοοτροπίες στον πανεπιστημιακό χώρο, στον κόσμο της κουλτούρας, στην κοινωνία των πολιτών και την πολιτική, έτσι ώστε να εξασφαλιστούν οι προϋποθέσεις για μια δικαιοσύνη που θα λαμβάνει υπόψη της τα αμοιβαία συμφέροντα ανθρώπων και ζώων.
Από το Επίμετρο της Corine Pelluchon στη γαλλική έκδοση του Ζωόπολις
(Zoopolis, Alma Editeur)