Μαλέας (1879-1928)

[...] Στην παρούσα έκδοση έγιναν επεμβάσεις στη μορφή, όχι όμως και στη δομή του κειμένου εκτός, φυσικά, από τις προσθήκες που επέβαλε η συμπλήρωση του καταλόγου με έργα που εν τω μεταξύ ήρθαν στο φως και τη βιβλιογραφική ενημέρωση. Ο κατάλογος συμπληρώθηκε με έργα που εντόπισα μετά το 1982, όπως και με έργα που εντόπισε και πρόθυμα παραχώρησε για την έκδοση αυτή η ιστορικός τέχνης Εβίτα Αράπογλου. Της οφείλω θερμές ευχαριστίες.

ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΩΤΙΔΗΣ

ΚΡΙΤΙΚΗ






Ζωγραφική του Μαλέα, φωτογραφικά στιγμιότυπα από την Ελλάδα, την Αθήνα και τους διαδρόμους της εξουσίας, τα μπισκότα και τα σαπούνια



«Μια εργασία για τον Μαλέα είναι εκ των πραγμάτων διείσδυση στις απαρχές του ελληνικού μοντερνισμού» ξεκινά τη μονογραφία του για τον Κωνσταντίνο Μαλέα (1879-1928) ο αναπληρωτής καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κ. Αντώνης Κωτίδης. «Όχι μόνο γιατί η επιρροή του έργου του Μαλέα καθόρισε εν πολλοίς τις κατευθύνσεις, αλλά και γιατί το διάστημα δράσης του, οι τρεις πρώτες δεκαετίες του αιώνα, ήταν η κρίσιμη περίοδος που επιχειρήθηκε η έξοδος της ελληνικής ζωγραφικής από το περιφερειακό πλαίσιό της και η σύνδεσή της με τα ρεύματα της μοντέρνας τέχνης στην Ευρώπη».

Η μελέτη αναπτύσσεται παρουσιάζοντας την πορεία του ζωγράφου μέσα από κεφάλαια με χρονολογική σειρά, όπου παρατίθενται το ιστορικό πλαίσιο, βιογραφικά στοιχεία, η καλλιτεχνική και πολιτιστική δραστηριότητα του Μαλέα και οι αντιδράσεις της κριτικής, η ανάλυση και εξέταση του ζωγραφικού έργου της περιόδου. Ο συγγραφέας επιχειρεί να δώσει τόσο μια εικόνα των καλλιτεχνικών ζυμώσεων στην Ελλάδα όσο και τις σχέσεις του Μαλέα με την ευρωπαϊκή και ελληνική ζωγραφική. Στο τέλος παρατίθενται ειδική και γενική βιβλιογραφία, κατάλογος των έργων του ζωγράφου καθώς και πίνακας εκθέσεων και αγοραστών στη διάρκεια της ζωής του.

Ο Μαλέας, όπως σημειώνει ο συγγραφέας, μαζί με τον Κ. Παρθένη, τον Ν. Λύτρα και τον Θ. Τριανταφυλλίδη, ήταν οι πρωτοπόροι, οι αντιακαδημαϊκοί καλλιτέχνες της Ομάδας Τέχνη. «Με το έργο τους δεν άνοιξαν μονάχα νέους δρόμους· εκφράζοντας μια καινούργια εποχή για την Ελλάδα συσπείρωσαν τους νεότερους και απελευθέρωσαν την ελληνική τέχνη από την προσήλωση στο κανονιστικό πλαίσιο του παρελθόντος».