Εθνισμός και κοινοτισμός

«Εγώ βλέπω στους Έλληνες την κρυμμένη δύναμη, γυρεύοντας καινούργια καλούπια, να φτιάσουν στην Ανατολή ανατολικό κράτος ή ανατολική ομοσπονδία από κράτη όπου, στο καθένα, μέσα να μπορεί να ζει αυτόνομα ή αλλόφυλη ανατολική κοινότητα. Έγινε εν μέρει και γίνεται ολοένα η αποκατάσταση των ανατολικών εθνών σε κράτη ανεξάρτητα, πρώτο στάδιο σύμφωνο με το σύγχρονο δόγμα των εθνικοτήτων.
Έπειτα θα ΄ρθουν καταποδιαστά η αυτονόμηση των περιφερειών σε καθένα από τα εθνικά κράτη και η αυτονόμηση των κοινοτήτων σε κάθε περιφέρεια, θα κολλήσει απάνω σ' αυτή την οργάνωση της Ανατολής η οργάνωση των εργατών προς κάποια καθολικότερη κατανοή του πλούτου (νέα οικονομική οργάνωση της κοινωνίας χωρίς συγκέντρωση του κεφαλαίου στα χέρια μερικών), συνεργατικοί συνεταιρισμοί, πίστης, παραγωγής και κατανάλωσης και θα βγει απ' αυτά όλη η μεταμόρφωση του κράτους, με δυο βάσεις α) την κοινότητα αυτόνομη και β) τους συνεργατικούς συνεταιρισμούς. (Κράτος: ομοσπονδία αυτόνομων κοινοτήτων, περιφερειών εθνολογικών των τωρινών κρατών, εθνικών μικτών με σύνδεσμο οικονομικών συμφερόντων συνεργατικών)».

Ι. Δραγούμης, Φύλλα Ημερολογίου, εκδ. Αρμός τόμος ΣΤ, σελ.116