Δίκες των δοσίλογων 1944-1949

Δικαιοσύνη, συνέχεια του κράτους και εθνική μνήμη
Έκπτωση
40%
Τιμή Εκδότη: 25.00
15.00
Τιμή Πρωτοπορίας
+
410675
Συγγραφέας: Κουσουρής, Δημήτρης
Εκδόσεις: Πόλις
Σελίδες:688
Μεταφραστής:Τσέλιου, Αγγελική
Ημερομηνία Έκδοσης:05/12/2014
ISBN:9789604354610
Διαθεσιμότητα στα βιβλιοπωλεία μας
Αθήνα:
Άμεσα διαθέσιμο
Θεσσαλονίκη:
Περιορισμένη διαθεσιμότητα
Πάτρα:
Περιορισμένη διαθεσιμότητα

Περιγραφή

Οι δοσίλογοι της Κατοχής ήρθαν, τελικά, αντιμέτωποι με τον νόμο. Τα δικαστικά αρχεία, που έχουν περιέλθει σταδιακά στη διάθεση της ιστορικής έρευνας, φέρνουν στο φως έναν μηχανισμό που εξέτασε δεκάδες χιλιάδες καταγγελίες και διεξήγαγε χιλιάδες δίκες. Μέσα από τις δίκες αναδύεται ένας ολόκληρος κόσμος, με τις αντιτιθέμενες μνήμες, μαρτυρίες και αντιλήψεις του περί δικαίου και αδίκου.
Με το ένα πόδι σταθερά μέσα στις αίθουσες των δικαστηρίων και το άλλο έξω από αυτές, στις πολιτικές και κοινωνικές διεργασίες που επηρέασαν το έργο της Δικαιοσύνης, o συγγραφέας τού ανά χείρας
βιβλίου χαρτογραφεί μια σκοτεινή περιοχή της σύγχρονης ιστορίας, που παρέμενε επί δεκαετίες ταμπού για τη δημόσια μνήμη του πολέμου. Αυτή η πρώτη καταγραφή του έργου των Ειδικών Δικαστηρίων Δοσιλόγων, και των διοικητικών εκκαθαρίσεων που εφαρμόστηκαν στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, διασταυρώνει την ελληνική εμπειρία με εκείνες άλλων ευρωπαϊκών χωρών, προσφέροντας έτσι μια λοξή ματιά στην ταραγμένη δεκαετία του 1940 και αμφισβητώντας εδραιωμένα στερεότυπα, όπως, π.χ., ότι η ατιμωρησία αποτέλεσε ελληνική ιδιαιτερότητα, ότι οι συνεργάτες των κατακτητών ήταν λίγοι και ασήμαντοι, ή ότι τα όρια ανάμεσα στην αντίσταση και τον δοσιλογισμό ήταν εξαρχής παγιωμένα και στεγανά.
Η Δικαιοσύνη δεν ανέλαβε μόνο να διασφαλίσει τη συνέχεια του κράτους σε συνθήκες ακραίας πόλωσης, αλλά αποτέλεσε και έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες διαμόρφωσης της συλλογικής μνήμης για τον πόλεμο και την Κατοχή. Τα δικαστικά αρχεία μάς επιτρέπουν να παρακολουθήσουμε τις νοοτροπίες, τις συμπεριφορές και τα κίνητρα της δράσης των ιστορικών υποκειμένων, προτού διαμορφωθούν –ή, καλύτερα, ενόσω διαμορφώνονταν– τα ιδεολογικά σχήματα που καθόρισαν ποιες πλευρές του πρόσφατου παρελθόντος θα έρθουν στο φως και ποιες θα απεμποληθούν από τη δημόσια σφαίρα. Η μελέτη τους μάς δίνει την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε ποιοι δίκασαν και ποιοι δικάστηκαν,
ποιες πράξεις κρίθηκαν, ποια κριτήρια επικράτησαν για την έκδοση της ετυμηγορίας των δικαστών, ποιοι γνωστοί και άγνωστοι σήμερα πολιτικοί, στρατιωτικοί, οικονομικοί παράγοντες ή απλοί πολίτες ανέλαβαν να εκπροσωπήσουν στις αίθουσες των δικαστηρίων την οπτική της μίας ή της άλλης πλευράς της σύγκρουσης που λάμβανε χώρα έξω από αυτές.
Μας επιτρέπει επίσης να διακρίνουμε ποιοι συμβιβασμοί και ποιες συμμαχίες σφραγίστηκαν, ποιοι ήταν οι λίγοι που πλήρωσαν για τις πράξεις τους, και ποιοι οι πολλοί που επανενσωματώθηκαν στον κρατικό μηχανισμό, ή στην πολιτική, οικονομική και πνευματική ζωή του τόπου.

Κριτικές

Εξαιρετική ιστορική μελέτη! Ο σ. μας δίνει μέσα από πρωτογενείς, κατά βάση, πηγές ένα συνολικό πανόραμα της Ελλάδας στα χρόνια της ταραγμένης εξαετίας (1944-1949) επικεντρώνοντας πρωτίστως το ενδιαφέρον του στις δίκες των δοσίλογων αλλά χωρίς να αφήνει στο σκοτάδι ένα σωρό άλλα πεδία ενδιαφέροντος, όπως οι πολιτικονομικές αντιπαραθέσεις του αστικού στρατοπέδου σε ό,τι αφορά τη στελέχωση των Ειδικών Δικαστηρίων Δοσιλόγων, η εκπαραθύρωση της ΕΑΜικής αντίστασης από το εθνικό αφήγημα, η συνέχεια του κράτους, μετά την περιπέτεια της κατοχής και του Εμφυλίου, μέσα από τη λειτουργία της Δικαιοσύνης, η σύγκριση ανάμεσα στις δίκες δοσίλογων και ΕΑΜικών, η σύγκριση ανάμεσα σε Ελλάδα και άλλες δυτικές ευρωπαϊκές χώρες κλπ. Πρόκειται για ένα έργο κυριολεκτικά τιτάνιο και αξίζουν πολλά συγχαρητήρια στο Δ. Κουσουρή που κατόρθωσε να το φέρει εις πέρας. Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει σε δύο σημεία, τα οποία κατά τη γνώμη μου, προσθέτουν παρά αφαιρούν στην αλήθεια των γεγονότων αυτής της πολυσέλιδης και λεπτομερειακής μελέτης και την καθιστούν διαφορετική από ανάλογα ιστορικά έργα που κυκλοφορούν. Το πρώτο έχει να κάνει με τη Δικαιοσύνη και τη συμβολή της στη διαμόρφωση του μεταπολεμικού εθνικού αφηγήματος. Ο σ. ως γαλλοσπουδαγμένος δεν θα μπορούσε να μην αναφερθεί στο ζήτημα δεδομένου ότι ο δομισμός/αποδομισμός και η όλη η θεωρία γύρω από το discourse έχει κέντρο τη γαλλική διανόηση. Είναι κάτι που δεν συναντάς σε άλλους ιστορικούς π.χ. στο "Η γερμανική στολή στη ναφθαλίνη" του Σ. Δορδανά και νομίζω ότι προσθέτει πολλά στο συγκεκριμένο έργο του Κουσουρή αν και το κάνει δυσκολότερο στην προσπέλαση. Το δεύτερο σημείο είναι η σε βάθος σύγκριση που κάνει (με δεδομένα τα στατιστικά στοιχεία των δικαστικών υπηρεσιών) σχετικά με τον τρόπο που αντιμετωπίστηκαν από το μεταπολεμικό ελληνικό κράτος, οι δοσίλογοι από τη μια μεριά και οι αντάρτες ή οι συνοδοιπορούντες του ΚΚΕ και του ΔΣΕ από την άλλη. Τα στοιχεία είναι συντριπτικά. Εδώ θα μείνω μόνο σε ένα: σε 140 καταδίκες ανταρτών του ΔΣΕ σε θάνατο αντιστοιχεί μόλις 1 (μία, ολογράφως!) σε δοσίλογο. Οι δε υπόλοιποι δοσίλογοι - πολιτικοί, οικονομικοί και ένοπλοι- έπεσαν στα πολύ μαλακά γι΄αυτό και ο κόσμος ονόμασε τα Ειδικά Δικαστήρια των Δοσίλογων "Αθωοδικεία" και δεν είχε άδικο. Το γεγονός βέβαια ότι η Δικαιοσύνη δεν μπόρεσε να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και δεν μπόρεσε να κλείσει τη συγκεκριμένη περίοδο τους λογαριασμούς της με το παρελθόν είχε ως αποτέλεσμα να διαιωνίσει (ή να διαιωνισθεί) το ζήτημα της εμφύλιας διχόνοιας και σύγκρουσης σε όλες τις κατοπινές δεκαετίες και να προσθέσει πολλά δεινά στην ελληνική κοινωνία. Συνοπτικά βγαίνει το συμπέρασμα ότι ο νικητής του Δεκέμβρη του ΄44 ήταν αυτός που δίκασε και αποφάσισε για το θέμα του δοσιλογισμού. (Τελικά όπως αποδείχτηκε από τα πράγματα η σύγκρουση του Δεκέμβρη ήταν ολική και ο νικητής τα πήρε όλα!).
Για να τελειώνω με το συγκεκριμένο κριτικό σημείωμα να πω ότι δεν είναι δυνατό να σταθώ αναλυτικά σε κάθε θέμα που αναπτύσσει ο σ. στο βιβλίο του. Ο αναγνώστης μόνο πολλαπλά κερδισμένος θα βγει από τη μελέτη τέτοιου εύρους και τέτοιου βάθους ιστορικά έργα!!
Γράψτε μια κριτική
ΔΩΡΕΑΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ!

Δωρεάν αποστολή σε όλη την Ελλάδα με αγορές > 30€

ΒΙΒΛΙΑ ΧΕΡΙ ΜΕ ΧΕΡΙ

Γιατί τα βιβλία πρέπει να είναι φτηνά!

ΕΩΣ 6 ΑΤΟΚΕΣ ΔΟΣΕΙΣ

Μέχρι 6 άτοκες δόσεις με την πιστωτική σας κάρτα!