Προσβολές της τιμής. Η εξύβριση

Οι προσβολές της τιμής δεν αποτελούν "μοντέρνα" εγκλήματα. Η μακροβιότητά τους μαρτυρεί την ανθεκτικότητά τους στον χρόνο και την μεταβολή των πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών και συνεπώς αποδεικνύει ότι ανήκουν στον "σκληρό πυρήνα" του ποινικού δικαίου. Αντίθετα με πολλά "μοντέρνα" εγκλήματα, τα οποία συχνά αποτελούν θνησιγενή προϊόντα της συγκυρίας ή εργαλεία εξυπηρέτησης διαφόρων σκοπιμοτήτων, η εξύβριση εντάσσεται στο σύνολο των βασικών νομικών κανόνων ρύθμισης της κοινωνικής συμπεριφοράς, σε αυτό που ο F.A.Hayek στο έργο του Law, Legislation and Liberty (1982) ονόμασε nomos, σε αντιδιαστολή με τους κανόνες οργανωτικού χαρακτήρα που ονομάζει thesis. Αν η μοντέρνα ποινική νομοθεσία θέτει σε αμφισβήτηση ή και καταργεί την κλασσική δογματική, όπως επισημαίνουν σύγχρονοι θεωρητικοί του ποινικού δικαίου, η εξύβριση μας παρέχει την δυνατότητα να εξετάσουμε θεμελιώδη ζητήματα, χωρίς τους κινδύνους αλλεπάλληλων και ευκαιριακών παρεμβάσεων του Ευρωπαίου νομοθέτη οι οποίες, όπως εύστοχα σημειώνεται, χαρακτηρίζονται από έλλειμμα νομιμοποίησης και οδηγούν σε μια άναρχη κατάσταση.

Θα ήταν άστοχο, όμως, να πιστέψει κανείς ότι ασχολούμεθα εδώ απλώς με τεχνικά, δογματικά ζητήματα. Οι προσβολές της τιμής θίγουν ένα, κατά την γνώμη του συγγραφέα, μείζον ουσιαστικό θέμα: τα όρια της ελευθερίας του λόγου από πλευράς ποινικού δικαίου. Διαστάσεις αυτού του θέματος, όπως η σχέση τιμής και αξίας του ανθρώπου, η δυνατότητα εξύβρισης με ομαδικό χαρακτηρισμό, η τιμή των δημοσίων προσώπων, η σχέση τέχνης και εξύβρισης, η άρση του αδίκου λόγω δικαιολογημένου συμφέροντος κ.λπ. αποδεικνύουν ότι η θεματική αυτού του βιβλίου κάθε άλλο παρά περιθωριακή είναι.