Ιωάννης Καποδίστριας: Το Ελληνικό ζήτημα στο διεθνές σύστημα ισορροπίας δυνάμεων, 1814-1821

Ο Ι. Καποδίστριας δεν προσχώρησε εκ των υστέρων, αλλά, αντίθετα, ήταν εκείνος, εν πολλοίς, ο οποίος συνέλαβε, και το 1821 κατ εξοχήν εξέφραζε, την πολιτική αντίληψη, θέση, σχέδιο ή στρατηγική της κατάκτησης της εθνικής ανεξαρτησίας. Την ιδέα, ότι: "...Η αναγέννησις και η αληθής ανεξαρτησία ενός λαού δεν δύναται να είναι, ειμή το μόνον και ίδιον έργον του. Η εξωτερική βοήθεια δύναται να την στερεώση, ουδέποτε να την δημιουργήση. Αι ημέτεραι ιονικαί ατυχίαι καταδεικνύουν αρκετά την μεγάλην ταύτην αλήθειαν. Αν η ημετέρα ανεξαρτησία δεν προήρχετο εκ περιστάσεων αλλοτρίων και εξωτερικών, αι αλλότριαι και εξωτερικοί περιστάσεις δεν θα ήθελον μας την αρπάσει".

Έθεσε μάλιστα ευθέως στους εξεγερμένους Έλληνες την σημασία και προοπτική του Αγώνα για την διεθνοποίηση του Ελληνικού ζητήματος:
"Ας εννοηθώμεν μίαν φοράν δια πάντοτε περί του ουσιώδους τούτου πράγματος. Η Ρωσία απεδοκίμασε την επανάστασιν και η επανάστασις άρχισεν, ούτως η Ρωσία δεν ημπορούσε και δεν έπρεπε μήδε να σιωπήση μηδε να επικυρώση. Ημπορεί να ενασχολήθη εις τας συνέπειάς της, με σκοπόν, να τας κάμει να ευτυχήσουν; Δεν ημπορεί βέβαια, παρ όταν βιασθή από κραταιάν ανάγκην· από ανάγκην ανυπόστατον. Αυτή η ανάγκη θέλει να είσθαι κραταιά και ανυπόστατος, όταν αποδειχθή, ότι δεν είναι πλέον δυνατόν να επανέλθη εις την Τουρκίαν, δια μέσου τουρκικής διοικήσεως, μια κατάστασις ευσυμβίβαστος με την διατήρησιν της ειρήνης. Αν τεθή τούτον το πρόβλημα, οι Τούρκοι δεν θέλουν πολεμηθή πλέον χάριν της επαναστάσεως· θέλουν πολεμηθή δια να παύση η αταξία, την οποίαν η πόρτα προκαλείται, ακολουθούσα κατά των χριστιανών σύστημα ολέθρων και αίματος".

Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου

Περιεχόμενα

Προλογικό σημείωμα
Το διεθνές περιβάλλον κατά την περίοδο που ο Ι. Καποδίστριας ανήκε στη διπλωματική υπηρεσία της Ρωσίας
Γεώργιος Πουκαμισάς
Για την πολιτική προσωπικότητα του Ιωάννη Καποδίστρια
Σέργιος Ζαμπούρας
Προ-Επαναστατικός Καποδίστριας, 1814-1821: Τομή στη συνέχεια μισού αιώνα αγώνων χειραφέτησης
Στέλιος Αλειφαντής
Ο Ιωάννης Καποδίστριας και η Εθνεγερσία του Μάρτη 1821: Τρεις επιστολές στον Διονύσιο Ρώμα
Στέλιος Αλειφαντής - Σέργιος Ζαμπούρας
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ
Εγκύκλια επιστολή με παρατηρήσεις πάνω στα "μέσα" βελτίωσης της μοίρας των Ελλήνων
Κέρκυρα 6/18 Απριλίου 1819
Υπόμνημα περί της τύχης της Ελλάδος
17 Ιουλίου 1821
Τρεις επιστολές Ι. Καποδίστρια προς Δ. Ρώμα
Φεβρουάριος, Απρίλιος, Μάιος 1821
Υπόμνημα προς τους Έλληνες
Αύγουστος - Σεπτέμβριος 1822