Η τέχνη στη Θεσσαλονίκη

Η σκέψη για την έκδοση των πολυγραφημένων εισηγήσεων που υποστήριζαν τις προβολές της Κινηματογραφικής Λέσχης της «Τέχνης» στη Θεσσαλονίκη ανάμεσα στο 1955 και το 1967 δε θα είχε ίσως προταθεί στο Διοικητικό Συμβούλιο της Μακεδονικής Καλλιτεχνικής Εταιρείας, αν δεν την είχα προηγουμένως συζητήσει με τον Γιώργο Παλιαδέλη. Εκείνος με ενθάρρυνε να προχωρήσω στην πρόταση για την υλοποίησή της, εκτιμώντας, με τη γνώση και την αγάπη του για το σινεμά, τη σημασία τους: όχι μόνον ως μια νοσταλγική επιστροφή στα χρόνια της νιότης μας, όταν μυήθηκε από τον Παύλο Ζάννα στα μυστικά της κινηματογραφικής τέχνης, ούτε ως μια σχεδόν ιστοριογραφική καταγραφή μιας πολιτιστικής δράσης που επηρέασε δραστικά την ευαισθησία της θεσσαλονικιώτικης νεολαίας για τον κινηματογράφο, αλλά ως μια αυτονόητη προσφορά στο νεανικό κοινό της Θεσσαλονίκης. Εκείνος, φανατικός λάτρης του Φεστιβάλ μέχρι το τέλος, είχε μοιραστεί, στις κατάμεστες από νέους αίθουσες προβολής, τη χαρά της μέγιστης καλλιτεχνικής γιορτής στην πόλη μας, για να διαπιστώσει πως μια έντυπη αναδρομή στις ρίζες και τα μυστικά του σινεμά, όπως εκείνη που είχε προσφέρει η Κινηματογραφική Λέσχη της «Τέχνης» στα χρόνια της δικής μας νιότης, θα πλούτιζε τη γνώση τους με σημαντικές πληροφορίες για την κατανόησή του.
Το πολύτιμο αρχείο, με σεβασμό φυλαγμένο όλα αυτά τα χρόνια στη βιβλιοθήκη της «Τέχνης» -η συμβολή της οποίας, στη δεκαετία του '50, υπήρξε καίρια για τη διαμόρφωση μιας πολυεπίπεδης πολιτιστικής άνθησης στη μεταπολεμική Θεσσαλονίκη-, παραδόθηκε για να καταγραφεί, να ταξινομηθεί και να δακτυλογραφηθεί, με ευσυνειδησία και γνώση, από τη Μαρία Σαλακίδου, με την εποπτεία μου. Η διαπίστωση πως η έκδοση θα ήταν ατελής χωρίς τη δόκιμη συμβολή του φίλου Αλέκου Ζάννα, και την αξιοποίηση του προσωπικού αρχείου του πατέρα του, οδήγησε σε μια γόνιμη, σχεδόν πεντάχρονη, συνεργασία μαζί του, που συμπλήρωσε τα κενά κι έλυσε τις απορίες μας. Η παρούσα μορφή της του οφείλει πολλά.
Η αρχική μου πρόθεση να εκδοθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ως έκφραση στήριξης στον πολιτισμό της Ευρώπης, αφιερωμένη στη μνήμη του Παύλου Ζάννα και του Γιώργου Παλιαδέλη, δεν έγινε δυνατό να πραγματοποιηθεί στο διάστημα της εκεί θητείας μου η επιμέλεια της έκδοσης απαιτούσε περισσότερο χρόνο. Υλοποιείται επτά χρόνια αργότερα, χάρη στην ευαισθησία της Λένας Σαββίδη και τη φιλόξενη αποδοχή της από την Εκδοτική Ερμής, με αποδέκτες όχι μόνον τους νοσταλγούς της γενιάς μου, αλλά κυρίως τους νέους που αγάπησαν και αγαπούν τον κινηματογράφο. Η ανάγνωσή της ελπίζουμε και φιλοδοξούμε πως θα καταδείξει όχι μόνον τι είδαν και τι έμαθαν οι τότε νέοι της Θεσσαλονίκης στις οθόνες του «Μακεδονικού», του «Αλέξανδρου» και του «Αελλώ», αλλά και τι μπορούν να δουν και τι να μάθουν οι τώρα νέοι της Θεσσαλονίκης, φυλλομετρώντας τις σελίδες του κι αναζητώντας από το διαδίκτυο περισσότερα απ' όσα περιέχονται σ' αυτές: ως ερέθισμα, δηλαδή, για μεγαλύτερο ψάξιμο και ως εφαλτήριο για περισσότερη γνώση και εγκυρότερη προσέγγιση στην τέχνη του σινεμά. (Χρυσούλα Παλιαδέλη, από τον πρόλογο της έκδοσης)



ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ


Αντί προλόγου
Για την Κινηματογραφική Λέσχη της "Τέχνης" και την προσωπικότητα του Παύλου Ζάννα
Κινηματογραφική Λέσχη της "Τέχνης", 1955-1967
Α' ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1955-1956)
Los Olvidados / Οι Λησμονημένοι
La Grande Illusion / Η Μεγάλη Πλάνη
Paisa
Πάσχα στην Ελλάδα - Αρχαίο Δράμα - Κέρκυρα
Johnny Guitar
Τέσσερις Ταινίες Μικρή Διάρκειας
Το Θωρηκτό Ποτέμκιν
II Cappotto / Το Παλτό
Le silence est d'or / Η σιωπή είναι χρυσός
Stazione termini / Ο τελευταίος σταθμός
Quai des Orfevres / Στις όχθες του Σηκουάνα
Poprygunya / Το τζιτζίκι
Germania anno zero Γερμανία Έτος Μηδέν
Les Grandes Manoeuvres / Τα Μεγάλα Γυμνάσια
Ανασκόπηση του αμερικανικού κινηματογράφου
Nanook of the North / Ο Νανούκ του Βορρά
Ναπολέων
Jeux interdits / Απαγορευμένα παιχνίδια
The prisoner / Ο φυλακισμένος
Μεγαλοφυΐα και παραφροσύνη
French Cancan
High Noon / Το τρένο θα σφυρίξει τρεις φορές
Ερωτηματολόγιο
Β' ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1956-1957)
The lost weekend / Το χαμένο Σαββατοκύριακο
Froken Julie / Δεσποινίς Τζούλια
La Strada / Ο Δρόμος
Les Diaboliques / Οι Διαβολογυναίκες
Detective story / Αστυνομική ιστορία
Destinees / Τρεις Γυναίκες
Stagecoach / Ταχυδρομική άμαξα
Nous sommes tous des assassins / Είμαστε όλοι δολοφόνοι
Παιδικό πρόγραμμα
Monsieur Verdoux / Ο κύριος Βερντού
Night and the city / Η νύχτα και η πόλη
Europa '51 / Ευρώπη '51
Le rouge et le noir / Το κόκκινο και το μαύρο
The Men
Casablanca / Καζαμπλάνκα
Viaggio in Italia / Ταξίδι στην Ιταλία
Ca c'est du cinema / Αυτό θα πει κινηματογράφος
Le ballon rouge / Το κόκκινο μπαλόνι
Gone with the wind / Όσα παίρνει ο άνεμος
Naked dawn / Γυμνή αυγή
Aleksandr Nevskiy / Αλέξανδρος Νέφσκι
Dieu a besoin des hommes / Ο Θεός έχει ανάγκη απ' τους ανθρώπους
Rear window / Το παράθυρο της αυλής - Σιωπηλός Μάρτυς
The big knife / Το μεγάλο μαχαίρι
The valley of decision / Η κοιλάδα των αποφάσεων
Minute de verite / Η ώρα της αλήθειας
Ivan Groznyy / Ιβάν ο τρομερός [...]
Γ΄ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1957-1958)
Δ΄ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1598-1959)
Ε΄ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1599-1960)
ΣΤ΄ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1960-1961)
Ζ΄ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1961-1962)
Η΄ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1962-1963)
Θ΄ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1963-1964)
Ι΄ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1964-1965)
ΙΑ΄ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1965-1966)
ΙΒ΄ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1966-1967)