Πέρα από την ανοχή ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟ

Απ’ όλες τις πολιτικές πλευρές του τόπου μας ακού­γονται φωνές, που λένε πως «ο πλουραλισμός και η πλουραλική δημοκρατία είναι το καλύτερο πολίτευμα, που μπορεί να ’χουμε · πως η πολιτική πολυφωνία και ο πολυκομματισμός είναι αυτά που θα στηρίξουν τη δημοκρατία μας». Διαβάζοντας κανείς τις εφημερίδες, τα κείμενα των σύγχρονων συγγραφέων μας, τις δηλώσεις των πολιτικών μας, φτάνει στο συμπέρασμα πως τον πλουραλισμό εμείς τον αντιλαμβανόμαστε ως πολυφωνία ή πολυκομματισμό ή γενικότερα ως μια υγιή αντίληψη δημοκρατίας, αφού ο καθένας ελεύθερα μπορεί να πει τη γνώμη του. Όλ’ αυτά όμως είναι κάπως αόριστα, ακαθόριστα και σε γενικές γραμμές συγκεχυμένα. Πολυφωνία όμως σε τι; Σε συνταιριασμένες οικονομικές επιδιώξεις ή σε οικονομολογικές αλλαγές; Πολυκομματισμός σε τι; Για κοινωνικές μεταρρυθμίσεις ή για αλλαγές κοινωνικών δομών; Όλα τούτα όμως είναι πλουραλισμός;
Ως φιλοσοφική ιδέα ο πλουραλισμός μπορούμε να πούμε πως είναι το δόγμα, που πιστεύει πως υπάρχει περισσότερο από ένα είδος τελικής πραγματικότητας. Ως κοινωνικό σύστημα όμως ο πλουραλισμός, νοθεύοντας τη φιλοσοφική ιδέα, διαμορφώθηκε σε ομοϊδεατικές κοινωνικές ομάδες εξαρτημένες όμως από διαφορετικό συμφέρον. Πρακτική απόδειξη είναι πως στην Αμερική, που άνθισε ιδιαίτερα ο πλουραλισμός, υπάρχουν ουσιαστικά μόνο δύο πολιτικά κόμματα· οποιαδήποτε απόκλιση στα κόμματα αυτά θα δημιουργήσει κοινωνική κρίση· φανταστείτε τώρα να παρουσιαστεί κάποιο κόμμα με μια ολότελα διαφορετική αντίληψη για τον κοινωνικό τρόπο ζωής.
Αυτά τα τόσο σημαντικά προβλήματα προσπαθεί να θίξει η σύντομη αυτή μελέτη του Αμερικάνου συγγραφέα Robert Paul Wolf Και τα θίγει με μιαν απλότητα, σαφήνεια και κριτική ειλικρίνεια που όλο και λιγότερο στις μέρες μας συναντάμε. Με αυτή την έννοια το «Πέρα από την Ανοχή», είναι ένα αποκαλυπτικό, εξαιρετικά εκπαιδευτικό και συνάμα συναρπαστικό κείμενο.