Οι "χαμένες πατρίδες" πέρα από τη νοσταλγία

Τι γνωρίζουμε για την καθημερινή ζωή των Ρωμιών στην Οθωμανική Αυτοκρατορία πριν από την καταστροφή; Πολύ λίγα, και αυτά χάρη στη λογοτεχνία. Το βιβλίο αυτό εστιάζει την προσοχή του στις κοινωνικές και πολιτισμικές αλλαγές και τη δυτική επιρροή που αναδιαμόρφωσαν την οθωμανική κοινωνία, αναδεικνύοντας νέες κοινωνικές ομάδες στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη και στις άλλες μεγάλες πόλεις της αυτοκρατορίας. Παρακολουθεί τις αλλαγές στα πρότυπα ζωής, στην κατανάλωση, στις νοοτροπίες τους, στον τρόπο που έβλεπαν τις πόλεις στις οποίες ζούσαν, τη φτώχεια, την επαιτεία, τη δημόσια υγιεινή, πώς ασκούσαν τη φιλανθρωπία, πώς νοηματοδοτούσαν τις έμφυλες σχέσεις.

Ερευνά τον τρόπο με τον οποίο απέκτησαν αστική νοοτροπία οι ευπορότερες ομάδες σ αυτές τις κοινότητες, πώς εισήγαγαν τη διάκριση δημόσιου και ιδιωτικού χώρου, αλλά και τις εντάσεις που αναδείχθηκαν γύρω από θέματα όπως η γυναικεία εργασία, η δημόσια δράση των γυναικών και οι μεταβολές στις οικογενειακές σχέσεις. Οι αλλαγές αυτές επηρέασαν επίσης και τον τρόπο με τον οποίο οι Ρωμιοί των οθωμανικών πόλεων, αλλά και οι όμορες εθνοθρησκευτικές κοινότητες, κατανοούσαν και διαχειρίζονταν το παρόν και το μέλλον τους μέσα στις ραγδαία μεταβαλλόμενες κοινωνικές και πολιτισμικές συνθήκες της αυτοκρατορίας.

Ο συγγραφέας είναι ιστορικός, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ειδικός στην κοινωνική και πολιτισμική ιστορία, και τα προηγούμενα βιβλία του αφορούν τις οικονομικές δραστηριότητες των Ρωμιών στην Πόλη και τον Ελληνικό Φιλολογικό Σύλλογο Κωνσταντινουπόλεως.

Αντώνης Λιάκος