Σιδηρά και χρυσή διαθήκη

Για πρώτη φορά και σε πρώτη μορφή, τα δύο αυτά έργα συνεκδόθηκαν το 1901 και έτυχαν ενθουσιώδους υποδοχής τόσο από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό όσο και από τους Γάλλους διανοούμενους το 1904, μεταφρασμένα στα γαλλικά.

Η "Χρυσή" αλλά κυρίως η "Σιδηρά διαθήκη" που την τελική μορφή της έλαβε το 1919, είναι έργα μακρόπνοα, κοινωνικοφιλοσοφικού περιεχομένου. Έργα σπουδαίων διαπιστώσεων αλλά και διδαγμάτων σχετικά με την κοινωνική-εθνική συμπεριφορά των Ελλήνων κατά την κρίσιμη εκείνη περίοδο των ανακατατάξεων για τον τόπο μας από την αρχή του περασμένου αιώνα μέχρι και το ξέσπασμα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου δηλαδή.

Οι διαπιστώσεις με τα διδάγματα αυτά, ισχύουν δυστυχώς μέχρι και τις μέρες μας, γι' αυτό και τα δύο αυτά έργα διαβάζονται σαν να γράφτηκαν σήμερα, προσφέροντάς μας έτσι με την μοναδική αμεσότητά τους, με την κοφτερή σοφία των νοημάτων τους αλλά και με το σφρίγος της υπέροχης γραφής τους στιγμές υπέροχης απόλαυσης, αλλά και ευκαιρίες για συμπεράσματα όχι και όσο ευχάριστα, μια και πολύ, μα πολύ λίγα άλλαξαν από τότε που γράφτηκαν μέχρι και σήμερα στην πατρίδα μας.