Ο ερωτικός Παλαμάς

Ο χαρακτηρισμός του Παλαμά ως «ερωτικού», «ηδονικού», «σαρκολάτρη» ή «κολασμένου» ποιητή, προφανώς ξενίζει καθώς συγκρούεται με χρόνιες παραμορφώσεις και εμπεδωμέναστίς σχολικές αίθουσες φιλολογικά στερεότυπα. Ωστόσο, αυτόπού δεν επιδέχεται αμφισβήτηση είναι ότι ο έρωτας –σαρκικός ή μετουσιωμένος– είναι διάχυτος σε όλη την έκταση του ποιητικούτου έργου· τα ερωτικά του ποιήματα είναι, μάλιστα, περισσότερα από τα ποιήματακάθε άλλης θεματικής κατηγορίας, ακόμη καίαπό τα πατριδολατρικά του. Η ανθολόγηση στον ανά χείρας τόμο των ερωτικών ποιημάτωντού Παλαμά σε χρονολογική τάξη, επιτρέπει στον αναγνώστη νάπαρακολουθήσει τη διαφοροποίηση και τις δραματικές μεταλλάξεις του ερωτικού του λόγου κατά τη διάρκεια των πενήντα περίπου δημιουργικών του χρόνων. Έτσι, μπορεί να διαπιστώσει ότιόσο περνούν τα χρόνια ο έρωτας, και μάλιστα ο σκοτεινός έρωτας,γίνεται το κυρίαρχο θέμα στην ποίησή του· αποκλειστικό σχεδόν θέμα στις τελευταίες ιδίως συλλογές (τις κατεξοχήν ηδονιστικέςκαί κασσιανικές: Δειλοί και σκληροί στίχοι, Περάσματα και χαιρετισμοί, Βραδυνή φωτιά). Γιατί αξίζει να σημειωθεί ότι από το 1920 καίεξής (όταν δηλαδή εισέρχεται στην έβδομη δεκαετία της ζωής του)γράφει και τα πιο τολμηρά ηδονιστικά ποιήματά του. Σε αυτή την όψιμη περίοδο η ηδονή, η παραφροσύνη, ο θανατος, οι βασανιστικές τύψεις, η αίσθηση της αμαρτίας, τα ενοχικά σύνδρομα, η αυτοταπείνωση και ηαυτοκαταστροφική υποταγήστήν εξουσία του γυμνού γυναικείου σώματος, ο φετιχισμός του γυναικείου ποδιού, το πιοτό, το χασίς, και οι εμβληματικές προσωποποιήσεις και μεταφορές όπως η κακή φωτιά, η κακή νύχτα,ή η δίψα του ακάθαρτου φιιού, ορίζουν μια σκοτεινή ερωτική παραμεθόριο, εφαπτόμενη με την μπωντλαιρική περιοχή του κακού, μοναδική στη νεοελληνική ποίηση.