Η ψυχανάλυση από τον Φρόυντ ως τις μέρες μας

Ο Φρόυντ σπουδάζει ιατρική και γίνεται βιολόγος με ειδίκευση στη μελέτη του νευρικού συστήματος. Από τις λαμπρές σπουδές του στο λύκειο κρατάει την αγάπη για την αρχαιοελληνική παιδεία και τα κλασικά έργα. Τελειώνοντας τις σπουδές εντάσσεται στο Εργαστήριο Φυσιολογίας του Νευρικού Συστήματος του Μπρύκε, ερευνητή για τον οποίο εκφράζει πάντοτε μεγάλο σεβασμό. Ο Φρόυντ ασπάζεται το επιστημονικό ιδεώδες του καιρού του, το ιδεώδες του θετικισμού με αποχρώσεις επιστημονισμού.

Στην κοσμοπολίτικη Βιέννη της δεκαετίας του 1890, πόλη με λάμψη αλλά και έντονο κλίμα αντισημιτισμού, το πανεπιστήμιο παραμένει κλειστό στους ταλαντούχους νέους, ιδιαίτερα αν είναι Εβραίοι. Ο Φρόυντ μπορεί, επομένως, να κερδίσει τα προς το ζην και να δημιουργήσει οικογένεια μόνο αν ανοίξει ιατρείο ως ειδικός για τις "νευρικές παθήσεις". Έτσι, συναντάει το φαινόμενο της υστερίας.
Ένα σεμινάριο στο Παρίσι, δίπλα στον Σαρκό, θα του προσφέρει πολλά. Εκεί, ο Φρόυντ έχει παράλληλα επαφές με την ιατροδικαστική επιστήμη και τις έρευνες για τις θεραπευτικές δυνατότητες της υποβολής μέσω ύπνωσης. Βρίσκεται λοιπόν, λόγω της κατάρτισής του, στο σημείο όπου η γερμανική έρευνα για τη βιολογία του νευρικού συστήματος διασταυρώνεται με τις προωθημένες έρευνες της γαλλικής ψυχιατρικής.

Το βιβλίο απευθύνεται σε ένα ευρύτερο κοινό που ενδιαφέρεται να κατανοήσει την ψυχαναλυτική διάσταση της σύγχρονης σκέψης και να μάθει πόσο συνέβαλε η ψυχαναλυτική μέθοδος στη θεραπεία των ψυχικών παθήσεων.

Αποτελεί μια εμπεριστατωμένη μελέτη και ταυτόχρονα μια παρουσίαση των κύριων ψυχαναλυτικών ρευμάτων και πρακτικών και των βασικών μεταξύ τους αντιπαραθέσεων. Εξηγεί πώς το ασυνείδητο, το αντικείμενο της ψυχανάλυσης, μπορεί να διαταράσσει τη σκέψη και να την ξεστρατίζει, ανοίγοντας ταυτόχρονα απρόσμενους και ανέλπιστους ορίζοντες που συναντώνται με μια πτυχή της εμπειρίας, μύχια και ουσιαστική, και την επεξηγούν.

Το βιβλίο περιέχει ονόματα, χρονολογίες, ορισμούς και εξηγήσεις χρήσιμες στον αναγνώστη. Συμπληρώνεται από γλωσσάριο και ευρετήριο ώστε ο αναγνώστης να βρίσκει κάθε στιγμή την πληροφορία που τον ενδιαφέρει.






Ευτυχής η συγκυρία της έκδοσης αυτού του εξαιρετικού βοηθήματος, που φέτος, 150 χρόνια από τη γέννηση του Φρόιντ, έρχεται να λειτουργήσει ως μυητικός οδηγός στις έννοιες της ψυχανάλυσης αλλά και στις ποικίλες πρακτικές των σχολών που δημιούργησε η ψυχαναλυτική σκέψη του Φρόιντ, και ταυτόχρονα ως οδοδείκτης στην ιστορική διαδρομή της. Σπάνιο ως προς τη δομή και τη βιβλιογραφική του ενημέρωση, το βιβλίο της ψυχαναλύτριας και καθηγήτριας Φιλοσοφίας, Ντ. Μπουρντέν, καταφέρνει να συνδυάσει στοιχεία και πληροφορίες και να υποδείξει δεσμούς, ώστε να καταστήσει κατανοητές δυσνόητες συλλήψεις, ενώ οι ορισμοί, οι επεξηγήσεις και ένα πολύτιμο γλωσσάρι στο τέλος, καθιστούν το έργο ιδιαίτερα χρήσιμο, και όχι μόνο για το φιλοπερίεργο αναγνώστη. Η οργάνωση του υλικού είναι μια σημαντική παράμετρος της γοητείας αλλά και της ευχρηστίας του βιβλίου: η συγγραφέας παρουσιάζει τις ψυχαναλυτικές μεθόδους σε αντιδιαστολή με τις θεωρητικοποιήσεις που τις μορφοποιούν και τους χρησιμεύουν ως υπόβαθρο, ενώ ταυτόχρονα παραθέτει, εντός πλαισίου, σειρά «τεκμηρίων» -όπως ονομάζει τα κλινικά αποσπάσματα, τα γραφήματα, τις ιστορικές πληροφορίες, τα παραθέματα από κλασικά ψυχαναλυτικά κείμενα που συμπληρώνουν την έκδοση. Νεύρωση και ψύχωση, παιδική και γυναικεία σεξουαλικότητα, πένθος και μελαγχολία, ναρκισσισμός και ενόρμηση θανάτου, όλη η θεωρητική σκευή του Φρόιντ αποτυπώνεται συνοπτικά αλλά εύληπτα και κυρίως σωστά, κι από κοντά ζωγραφίζονται με αδρές γραμμές οι πολλές μορφές που σημάδεψαν την εξέλιξη της επιστήμης: από τους πρώτους μαθητές και συνεργάτες του Professor (Γιουνγκ, Φερέντσι κ.λπ.), ώς τους φροϊδομαρξιστές (Βίλχελμ Ράιχ) και από την αμερικανική (Χάρτμαν, Μπέτελχαϊμ, Ερικσον) ώς την αγγλική ψυχανάλυση και τους πρωτοπόρους της παιδοψυχανάλυσης Μέλανι Κλάιν και Ουίνικοτ. Τέλος, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη σκέψη του Ζακ Λακάν, τους ερμητικούς στοχασμούς του οποίου η συγγραφέας παρουσιάζει με εντυπωσιακή καθαρότητα. Πραγματικά υποδειγματική εισαγωγή στην ψυχανάλυση.



ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΧΙΝΑ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 18/08/2006