Η Ελληνική κοινωνία στην κατοχή 1941-1944

Ο συγγραφεας ανηκει στη νεα γενια αριστερων ιστορικων(κατα δηλωση του)που σιγουρα ερευνα σε μεγαλυτερο βαθος και με περισσοτερη ψυχραιμια τα ιστορικα γεγονοτα σε σχεση με τις εξαλλοσυνες που εγραφαν οι ιδεολογικοι τους προγονοι(Κορδατος,Βουρνας,Ψυρουκης κλπ). Στο συγκεκριμενο βιβλιο ο Βογλης παρουσιαζει τα σημαντικοτερα γεγονοτα και καταστασεις της Κατοχικης περιοδου, με αρκετα συνοπτικο ομως τροπο, επιχειρωντας ταυτοχρονα να δωσει και μια κοινωνιολογικη χροια στην προσεγγιση του. Δεν παρουσιαζει ομως καποιο νεο στοιχειο, ουτε καποια νεα θεωρηση, με αποτελεσμα να ειναι χρησιμο μονο ως εισαγωγη στο εξεταζομενο θεμα, εχοντας βεβαιως κατα νου οτι εκφραζει την αριστερη οπτικη. Καποιες παρατηρησεις ως προς αυτα που γραφει και τον τροπο που τα γραφει. Χρησιμοποιηση πλουσιας μεν βιβλιογραφιας, αλλα σχεδον αποκλειστικα δευτερογενεις πηγες κυριως των τελευταιων 30 ετων(κατα δηλωση του), το οποιο εγκυμονει τον κινδυνο αλλοιωσης πρωτογενων στοιχειων.Στην εισαγωγη αλλωστε του βιβλιου, οπου κανει επισκοπηση των βιβλιογραφικων τασεων για το θεμα που εξεταζει, απορριπτει την δεξια βιλιογραφια της μετακατοχικης περιοδου και δεχεται ως αντικειμενικες ερευνες την εργογραφια της δεκαετιας του΄80 και μετα. Μεγαλες περιοδους κειμενου οπου αναφερει προσωπα, γεγονοτα, πραξεις, αριθμους, χωρις να παραπεμπει σε πηγη. Οσο και αντικειμενικος να θελει να δειξει, στο θεμα των συγκρουσεων μεταξυ των αντιστασιακων οργανωσεων, φαινεται καθαρα τοσο η μεροληψια του, οσο και η ελλειψη τεκμηριωσης. Τιποτα το ιδιαιτερο λοιπον.

Καλογραμμένο, κατανοητό, συνοπτικό και εμπεριστατωμένο. Ο ιστορικός και συγγραφέας μας δίνει μια καλή, σε αδρές γραμμές, εικόνα της ελλαδικής κοινωνίας την εποχή της Κατοχής χωρίς να κάνει εκπτώσεις στην παράθεση των γεγονότων ούτε και να παραλείπει όσα στοιχεία ή ερμηνείες ήταν γνωστά για το θέμα του μέχρι την εποχή της έκδοσης του βιβλίου (τέλη 2010). Ωστόσο, η συνοπτικότητα του κειμένου αφήνει πολλές λεπτομέρειες απέξω οι οποίες θα μπορούσαν να φωτίσουν καλύτερα την εποχή εκείνη, καθώς δεν εμβαθύνει όσο θα έπρεπε, ούτε στην κατάσταση που επικρατούσε στην ύπαιθρο χώρα ούτε στην κατάσταση στις μεγάλες ελληνικές πόλεις. Ως πρόγευση για γεγονότα που διαμόρφωσαν την έκρηξη της εμφύλιας σύγκρουσης καθώς και την μεταπολεμική Ελλάδα είναι ένα πολύ καλό ανάγνωσμα πέρα για πέρα ικανοποιητικό αλλά μέχρι εκεί. Ο αναγνώστης για μεγαλύτερη και καλύτερη μελέτη θα πρέπει να στραφεί σε κάποιες άλλες από τις πολύ καλές ιστορικές μελέτες που έχουν γραφτεί για την εποχή εκείνη τα τελευταία χρόνια, ανάμεσα στις οποίες βρίσκεται και ένα έργο του ίδιου του Π.Βόγλη (βλ. Η αδύνατη επανάσταση). Να προσθέσω για το τέλος ότι ο σ. παραθέτει - πάντα σε αδρές γραμμές και περιληπτικά- και το δικό του ερμηνευτικό σχήμα για την εμφύλια έκρηξη που ακολούθησε την Κατοχή ( Δεκέμβριος και Εμφύλιος), το οποίο έχει να κάνει με τη ριζοσπαστικοποίηση πολλών μεσοαστικών και προλεταριακών στρωμάτων της ελλαδικής κοινωνίας απόρροια των συνεπειών της τριπλής Κατοχής. Μια εξήγηση που εμένα μου μοιάζει αναγκαία, αλλά όχι ικανή από μόνη της, στο να οδηγήσει νομοτελειακά σε όλα τα τραγικά γεγονότα της μετεμφυλιακής ελληνικής σύγκρουσης μεταξύ αριστερών και δεξιών. Τέσσερα αστέρια...