Η πρόκληση των γονιδίων

Έκπτωση
30%
Τιμή Εκδότη: 15.99
11.19
Τιμή Πρωτοπορίας
+
47290
Εκδόσεις: Καστανιώτης
Σελίδες:322
Ημερομηνία Έκδοσης:01/01/1999
ISBN:9789600323764
Διαθεσιμότητα στα βιβλιοπωλεία μας
Αθήνα:
Με παραγγελία σε 2-5 εργάσιμες ημέρες
Θεσσαλονίκη:
Με παραγγελία σε 2-5 εργάσιμες ημέρες
Πάτρα:
Με παραγγελία σε 2-5 εργάσιμες ημέρες

Περιγραφή

Γενετικοί νεωτερισμοί ατελείωτοι. Και αμέτρητες οι αντιδράσεις που τους συνοδεύουν. Γιατί η χαρτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος θα αποκαλύψει υπεύθυνα γονίδια για τις εκατοντάδες ή και χιλιάδες γενετικές αρρώστιες και θα ανοίξει το δρόμο προς τη ριζική θεραπεία τους. Αλλά ταυτόχρονα θα αναβιώσει ευγονικές τάσεις και πιθανόν να δημιουργήσει γενετικά γκέτο για τους γενετικά βεβαρημένους, τους οποίους θα αντιμετωπίζουν αρνητικά οι εργοδότες και οι ασφαλιστές. (. . .) Γιατί πολλοί άλλοι τέτοιοι δυικής μορφής νεωτερισμοί φέρνουν τον σκεπτόμενο άνθρωπο προ των ευθυνών του.


ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ


ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΣΤΑ ΑΔΥΤΑ ΤΩΝ ΓΟΝΙΔΙΩΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Η ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΓΟΝΙΔΙΩΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΑΓΟΡΙ Η ΚΟΡΙΤΣΙ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟΥΣ ΙΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΙΚΡΟΒΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΓΟΗΤEΙΑ ΤΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΩΝ ΓΟΝΙΔΙΩΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΠΩΣ ΑΝΑΠΤΥΣΣΕΤΑΙ ΕΝΑΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕIΝΑΙ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΑΝΩΜΑΛΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: ΤΟ ΒΑΣΑΝΟ ΤΗΣ ΓΗΡΑΝΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΑΤΗΛΟ ΟΝΕΙΡΟ ΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΜΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΟΓΔΟΗ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΔHΜΙΟΥΡΓΙΑΣ;
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12: ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13: ΟΙ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΝΕΟΦΑΝΗ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14: ΕΙΝΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΟΙΚΟΛΟΓΟΣ;
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15: ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ;
ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΑ





ΚΡΙΤΙΚΗ



Στα τελευταία γυμνασιακά μου χρόνια (τότε δεν υπήρχε λύκειο), δηλαδή πριν από μια πεντηκονταετία, όλοι ήθελαν να σπουδάσουν φυσική, και μάλιστα θεωρητική φυσική, ατομική φυσική, πυρηνική φυσική: ήταν η εποχή αμέσως μετά τις καταστροφές της Χιροσίμας και του Ναγκασάκι από τις δύο αμερικανικές ατομικές βόμβες. Τα πνεύματα όλων των εφήβων είχαν στο έπακρο διεγερθεί από όσα έγραφαν οι δημοσιογράφοι για ηλεκτρόνια, πρωτόνια, νετρόνια και όσες τότε στοιχειώδεις μονάδες της ύλης ήταν γνωστές στο ευρύ κοινό, από όσα έγραφαν για θεωρίες δομής της ύλης, αντιστοιχίας ύλης και ενέργειας, ενώ από τις στήλες των εφημερίδων παρήλαυναν τα ονόματα μεγάλων φυσικών, του Αϊνστάιν, του Μπορ, του Φέρμι, του Σρέντιγκερ κ.ά. Ηταν η εποχή κατά την οποία οι νέοι ένιωθαν ότι τους προσεφέρετο η μοναδική ευκαιρία να μάθουν επιτέλους την έσχατη δομή και σύσταση της ύλης και να συνεισφέρουν σε αυτή τη νέα γνώση.

Αυτός ο συρμός σήμερα παρήλθε ανεπιστρεπτί. Εδώ και μερικά χρόνια τα μυαλά των πνευματικά πιο φιλόδοξων νέων φλέγονται από τις προοπτικές που διανοίγονται με τις προόδους της βιολογίας. Μετά το 1953 μπήκαμε σε μια νέα εποχή. Αρχισαν να ξεδιπλώνονται μπροστά μας οι μοριακοί μηχανισμοί του ζωντανού όντος, η κατανόηση των προβλημάτων της κληρονομικότητας, της οντογένεσης, της λειτουργίας του ζωντανού μηχανισμού και κάτι ακόμη σπουδαιότερο, η δυνατότητα ισχυρής παρέμβασης σε αυτόν, παρέμβασης που μεταβάλλει σημαντικά την καθημέραν ζωή μας, που δημιουργεί υπαρκτούς ή και φανταστικούς κινδύνους, που καθιστά την εποχή μας το κατώφλι μιας νέας περιόδου στη ζωή της ανθρωπότητας, περιόδου τόσο διαφορετικής, τομής τόσο εντυπωσιακής, όσο οι προηγηθείσες τομές της γεωργικής επανάστασης πρώτα, της βιομηχανικής ακολούθως. Η νεότερη βιολογία (μαζί με τον ενοποιητικό ρόλο και τη βαθύτερη κατανόηση που προσφέρει η συνθετική ­ νεοδαρβινική ­ θεωρία της εξέλιξης) και η πληροφορική σημαδεύουν την εποχή μας. Μπορεί κανείς να προβλέψει ότι σχετικά σύντομα ­ σε μία ή δύο δεκαετίες ­ η πρόοδος των νευροεπιστημών θα αποτελέσει το νέο πεδίο προσέλκυσης του νεανικού ενδιαφέροντος.

Θέλω εδώ να τονίσω ότι και ο μέσος μορφωμένος άνθρωπος, αυτός που ο Κ. Θ. Δημαράς θα ονόμαζε «honnete homme», δεν πρέπει πια να αγνοεί, δεν έχει πια την πολυτέλεια να αγνοεί τι συμβαίνει δίπλα του που αλλάζει τη ζωή του και (πράγμα που θεωρώ και σημαντικότερο) το οποίο αλλάζει τη θεώρηση του κόσμου. Δυστυχώς στον τόπο μας έχουμε λίγα, ελάχιστα βοηθήματα, ελάχιστα βιβλία που απευθύνονται στο ευρύ κοινό και το πλοηγούν σε μια τέτοια γνώση και κατανόηση. Κάθε νέο απόκτημα στη γλώσσα μας, όταν δεν προδίδεται το θέμα, αποτελεί πολύτιμη προσφορά. Το βιβλίο του Σταμάτη Αλαχιώτη αποτελεί μια τέτοια προσφορά, συντελεί στην καλύτερη κατανόηση από το ευρύ κοινό των προόδων της σύγχρονης βιολογίας. Ο Σταμάτης Αλαχιώτης είναι καθηγητής Γενετικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών, πρύτανής του τώρα. Τον γνωρίζω από πολλά χρόνια, από την εποχή της διδακτορικής διατριβής του και είχα εκτιμήσει την αφοσίωση και τον ζήλο του στην κουραστική και δύσκολη δουλειά στον εργαστηριακό πάγκο. Και κάτι ακόμη που ανακαλώ στη μνήμη μου: όταν ο Αλαχιώτης και οι μαθητές του είχαν ανακαλύψει την παραγωγή υβριδίων μεταξύ δύο ειδών που ώς τότε δεν διασταυρωνόντουσαν, κανένας δεν τους πίστεψε· ήταν και άτυχοι που χάθηκαν εν τω μεταξύ τα στελέχη και δεν ήταν δυνατή η επανάληψη της παρατήρησής τους (αυτά έχει η εξελικτική βιολογία που συχνά γίνεται μια ιστορική επιστήμη!). Ο άγγλος referee, που απέρριπτε συστηματικά τη δημοσίευσή τους σε ξένο περιοδικό, είναι εκείνος που ­ εμπνεόμενος προφανώς από τον Αλαχιώτη ­ μπόρεσε με έναν ελβετό μαθητή του πολύ αργότερα να επιβεβαιώσει το καλώς έχειν της πρώτης παρατήρησης, χωρίς όμως και να την αναφέρει! Είναι και αυτό ένα δείγμα «επιστημονικής» συμπεριφοράς.

Γράφοντας για το ευρύ κοινό πρέπει ο συγγραφέας να καθιστά το θέμα του προσιτό, κατανοητό, και γι' αυτό να προβαίνει συχνά σε επιστημονικές ακροβασίες, ώστε να κερδίζει την κατανόηση και να συγκρατεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Η πραγματική γνώση δομείται σταδιακά, σε μια διαδικασία όπου ο μέσος αναγνώστης ούτε τον καιρό έχει ούτε τη διάθεση να υποβληθεί στη «στρατιωτικής πειθαρχίας» πνευματική παίδευση και πορεία την οποία μια τέτοια γνώση απαιτεί. Γι' αυτό τον λόγο ο επιτυχής συγγραφέας πρέπει να πλεύσει μεταξύ δύο σκοπέλων, της Σκύλλας (έκθεσης κατά τρόπο άρτιο μεν αλλά δυσπρόσιτο ή απρόσιτο στον μέσο αναγνώστη) και της Χάρυβδης (της χυδαίας εκλαΐκευσης που προδίδει την επιστήμη). Το να επιτύχει κανείς να διέλθει μεταξύ των χαριεστάτων τούτων τεράτων αποτελεί συνήθως έναν άθλο. Νομίζω ότι ο Αλαχιώτης τον πέτυχε πλήρως.

Το βιβλίο είναι αφενός μεν συναγωγή των άρθρων που επί σειρά ετών δημοσιεύει στο «Βήμα», χωρισμένα κατά ενότητες θεμάτων, αφετέρου δε κειμένων εισαγωγικών, ενοποιητικών ή που αναφέρονται σε περιοχές οι οποίες δεν είχαν ήδη καλυφθεί, ούτως ώστε να παρέχεται μια ευρεία επισκόπηση των πλέον ενδιαφερόντων θεμάτων από επιστημονικής και από πρακτικής σκοπιάς. Εξετάζονται λοιπόν θέματα γενετικής, καθορισμού του φύλου, ρύθμισης της λειτουργίας των γονιδίων, οντογένεσης, θέματα που αναφέρονται σε παθολογικά φαινόμενα, όπως είναι ο καρκίνος, η γήρανση, θέματα που αφορούν την κληρονομικότητα της συμπεριφοράς, την κλωνοποίηση, τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, τις οικολογικές προκλήσεις και τέλος την εξωβιολογία (ύπαρξη ζωής εκτός του πλανήτη μας). Μια πλούσια συγκομιδή. Η παρουσίαση εστιάζεται περισσότερο σε φυσιολογικούς ή παθολογικούς μηχανισμούς λειτουργίας του ζωντανού συστήματος, παρά σε εξελικτικούς, που αποτελούν ενδεχομένως μια άλλη ενότητα και ένα διαφορετικό επίπεδο αναφοράς. Η διαλογική μορφή ελαφρύνει την έκθεση, αναζωογονεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη, οι παρεμβάσεις του δεύτερου συζητητή είναι συνήθως προτρεπτικής παρά αντιρρητικής μορφής. Το βιβλίο αποτελεί ένα πολύτιμο βοήθημα για την εισαγωγή στον τρόπο σκέψης των βιολόγων του πάγκου και για την κατανόηση της εικόνας, του κοσμοειδώλου το οποίο δομεί η νεότερη βιολογία. Το βιβλίο του Αλαχιώτη θα διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες όσων βρίσκονται μακριά από το επίκεντρο των δονήσεων και ρήξεων που κομίζουν οι πρόοδοι της σύγχρονης βιολογίας.

Κώστας Κριμπάς, ΤΟ ΒΗΜΑ, 17-10-1999

Κριτικές

Δεν βρέθηκαν δημοσιεύσεις

Γράψτε μια κριτική
ΔΩΡΕΑΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ!

Δωρεάν αποστολή σε όλη την Ελλάδα με αγορές > 30€

ΒΙΒΛΙΑ ΧΕΡΙ ΜΕ ΧΕΡΙ

Γιατί τα βιβλία πρέπει να είναι φτηνά!

ΕΩΣ 6 ΑΤΟΚΕΣ ΔΟΣΕΙΣ

Μέχρι 6 άτοκες δόσεις με την πιστωτική σας κάρτα!