Η γάτα του Σρέντιγκερ

Παίζει ο Θεός ζάρια;
Είναι αυτή η ζωή η κόλαση κάποιου άλλου κόσμου;
Μπορεί ο θάνατος να μην είναι τόσο οριστικός όσο πιστεύουμε;
Πολύ πιθανό, απαντά ο Αυστριακός φυσικός Έρβιν Σρέντινγκερ. Και η «γάτα» του τον επιβεβαιώνει: Ό,τι φαίνεται δεν είναι και ό,τι είναι δε φαίνεται.

Πάνω σε αυτό το σκεπτικό, ο συγγραφέας, αριστοτέχνης του λογοτεχνικού απροόπτου, στήνει μια τεράστια αφηγηματική οθόνη για να υφάνει τη δική του λογοτεχνική εκδοχή του παράδοξου της γάτας του Σρέντινγκερ, ενός παράδοξου που θεμελιώνει τη νέα κβαντική ηθική.

Ακολουθώντας τα ίχνη του αγαπημένου του φυσικού, ο Γεράσιμος Θεοδόσης προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία στον αναγνώστη να αποφασίσει αν η αλήθεια είναι ένας χαμένος θησαυρός που πρέπει να ανακαλύψει ή αν θα αποκλείσει την ύπαρξή του, εφόσον δεν υπάρχει τρόπος να τον βρει.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

ΚΡΙΤΙΚΗ



Κάτι παράδοξο συμβαίνει με το μυθιστόρημα στις μέρες μας. Απορροφά ακτινοβολίες άλλου είδους και η μετάλλαξή του οδηγεί σε άλλες αναγνώσεις και μυστικές ταυτότητες. Με δυο λόγια, το μυθιστόρημα, που βγαίνει εκτός της παραδοσιακής συνταγής, χρησιμοποιεί κωδικούς καινούριους. Οι κωδικοί πλέον έχουν τον πρώτο λόγο. Κυριαρχούν, εντυπωσιάζουν, κερδίζουν την προσοχή του αναγνώστη και τον ξεναγούν σε δύσβατους, γοητευτικούς και σκοτεινούς χώρους.

Οι κωδικοί αφθονούν. Δεν έχει σημασία αν ο «Κώδικας Ντα Βίντσι» βυθίζεται στην ανεξάντλητη ονειροφαντασία, όπου ο αποκρυφισμός, η συνωμοσία και η ιστορική πραγματικότητα διασταυρώνουν τα βήματά τους. Αιώνες τώρα κάνουμε χρήση του μύθου για να εξερευνήσουμε την άβυσσο της πραγματικότητας.

Ο Γεράσιμος Θεοδόσης, πανεπιστημιακός εργάτης της νομικής επιστήμης, με το τελευταίο του μυθιστόρημα «Η γάτα του Σρέντινγκερ», δοκιμάζει άλλους κωδικούς, μακριά από μεσαιωνικούς χρόνους και θρησκευτικές μυσταγωγίες. Περνάει στην απέναντι όχθη και προχωράει στην αδιερεύνητη βραχώδη και σκοτεινή περιοχή της ανθρώπινης ύπαρξης.

«Η γάτα του Schrοdinger» προκαλεί ισχυρή ακτινοβολία αυτογνωσίας. Τίποτε δεν υπάρχει ωσότου παρατηρηθεί. Ολα τελειώνουν εκεί που αρχίζουν και όλα αρχίζουν εκεί που τελειώνουν. Φιλίες, έρωτες, προδοσίες, όλα. Ολα ταυτίζονται , τίποτα δεν κινείται· συνεπώς καθετί υπάρχει και ταυτόχρονα δεν υπάρχει. Η γάτα είναι νεκρή και ζωντανή. Τα πάντα είναι ένα απέραντο κενό. Μας πάνε τελικά τα πράγματα, δεν τα πάμε. Η ανατριχίλα του πεπρωμένου ζευγαρώνει με την ανατριχίλα του μηδενός. Παρηγοριά, το πραγματικό δίδαγμα του Μπόμπι-Ντικ, «η φάλαινα πάει όπου θέλει και ο άνθρωπος μπορεί να παραπλανήσει τη μοίρα του και να πάει όπου θέλει».

Τι μένει μετά τις παλινωδίες, τις αντιφάσεις, τις απογοητεύσεις και τις μεγάλες επιστροφές; Μια γεύση μέντας. Μια γεύση ότι ζεις τη ζωή σου και ότι δεν υπάρχεις απλώς. Ο Γ. Θεοδόσης χρησιμοποιεί το πλούσιο υλικό του περίτεχνα και απολαυστικά. Το ανακάτεμα των προσωπικών περιπετειών. Ο εξομολογητικός βομβαρδισμός των e-mail με τους ίδιους παραλήπτες δεν εμποδίζει την αφηγηματική οθόνη του μυθιστορήματος να γίνεται συναρπαστική.

Από τον κόσμο δεν μπορούμε να βγούμε δίχως την ανακάλυψη άλλου κόσμου. Μέσα από την παθιασμένη σχέση μιας γυναίκας μπορείς να συλλάβεις το ακατανόητο. Ο Σρέντινγκερ έλεγε ότι δεν ήθελε να εξουσιάσει τη γυναίκα, αλλά να νιώσει «την αίσθηση του σώματος» μέσ' από το σώμα μιας γυναίκας. Η γάτα του Σρέντιγκερ μας ταξιδεύει σε χώρους άγνωστους. Η καρδιά του φωτός, λένε οι φυσικοί και οι μυστικιστές, είναι μαύρη. Η αληθινή ουσία, το ψάξιμο του βιβλίου κινείται σε συγγενικούς διαδρόμους με του Γιάλομ.

Τι μένει κατά τον Γιάλομ; «Η έκσταση στην πράξη του ζευγαρώματος». Αυτή είναι η αληθινή ουσία και ο πυρήνας των πάντων, ο στόχος και ο σκοπός κάθε ύπαρξης. Με δυο λόγια, οι ψυχογραφικοί κωδικοί μάς οδηγούν στο να γιορτάζουμε τη ζωή μας και να 'χουμε χαρά γι' αυτό που έχουμε. «Η ψυχή είναι η αληθινή ουσία της σχέσης», γράφει ο Γ. Θεοδόσης. Το παρόν ανήκει σε όλους. Το να πεθάνεις σημαίνει να χάσεις το παρόν, που είναι ένα χρονικό διάστημα άπειρα μικρό. Κανείς δεν χάνει το παρελθόν ούτε το μέλλον, γιατί κανείς δεν μπορεί να χάσει κάτι που δεν έχει. «Κι αν ζούσες τρεις χιλιάδες ή τριάντα χιλιάδες χρόνια, θυμήσου πως κανείς δεν χάνει άλλη ζωή απ' αυτή που ζει τώρα, ούτε ζει άλλη απ' αυτή που χάνει».

Με δυο λόγια, ο Γ. Θεοδόσης μας λέει: Μην αφήνεις αβίωτη ζωή πίσω σου, ζήσε τη ζωή σου στον υπέρτατο βαθμό.

Βγαίνουν πολλά συμπεράσματα από την ανάγνωση του ξεχωριστού αυτού βιβλίου. Οι εναλλαγές αυτές είναι αστραπιαίες, ενδιαφέρουσες, απολαυστικές. Ν' αλλάζουμε τον κόσμο, για ποιο λόγο; Ο καλύτερος κόσμος είναι αυτός που έρχεται. Τι μπορούμε να κάνουμε; Ν' απελευθερωθούμε από την αγάπη με μια πιο δυνατή αγάπη, «να μάθω ν' αγαπάω τον κόσμο», -όπως έγραφε ο Εσε στον «Σιντάρτα»-, «να μην τον συγκρίνω πια με κάποιον από μένα επιθυμητό, φανταστικό κόσμο, με κάποιον από μένα επινοημένο είδος τελειότητας, αλλά να τον αποδέχομαι όπως είναι και να τον αγαπάω και να είμαι μ' ευχαρίστηση κομμάτι του». Προχωρημένο σε περιεχόμενο, ιδέες και αναζητήσεις, το μυθιστόρημα του Γ. Θεοδόση δίνει καινούρια πνοή στη φιλοτηλεοπτική και στατική λογοτεχνία μας.



ΓΙΩΡΓΟΣ ΕΜΜ. ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 09/12/2005