Έθνος και φύλο σε κρίση: Αρρενωπότητες στο προσκήνιο

Οι αρρενωπότητες εγγράφονται στην έρευνα των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών ως ένα αυξανόμενης σημασίας αντικείμενο μελέτης που εκτείνεται και πέρα από το πεδίο της κοινωνιολογίας ή της ανθρωπολογίας του φύλου.

Οι τρέχουσες κοινωνικές δυναμικές που διαμορφώνουν (και διαρκώς αναδιαμορφώνουν) τις συνθήκες εντός των οποίων βρισκόμαστε, αναδεικνύουν τη φορτισμένη σύνδεση των αρρενωποτήτων με τις κυρίαρχες σχέσεις εξουσίας. Το βιβλίο αυτό επιδιώκει να αποτελέσει μια συμβολή στην κριτική προσέγγιση αυτής της σύνδεσης. Εστιάζει στον τρόπο με τον οποίο, κατά την παρούσα ιστορική στιγμή στην Ελλάδα, διαφορετικές αρρενωπότητες εμπλέκονται σε συγκρουσιακές σχέσεις μεταξύ τους, πολλές φορές αξιοποιώντας στην αντιπαράθεσή τους διαφορετικές αφηγήσεις για το έθνος. Άλλες μάλλον αποδυναμωμένες αλλά με ηγεμονικές βλέψεις (όπως στην περίπτωση των συλλαλητηρίων για τη Συνθήκη των Πρεσπών), άλλες ρητά αντι-ηγεμονικές (για παράδειγμα οι γκραφιτάδες ή κάποιοι υποστηρικτές του «όχι» στο δημοψήφισμα), σαφώς υποτελείς (άστεγοι έλληνες άνδρες) ή και «ατελώς» ετεροκανονιστικές (διάσημοι ομοφυλόφιλοι μουσικοί), οι αρρενωπότητες αυτές συχνά συνδέονται με τον εθνικισμό, με διαφορετικές νοηματοδοτήσεις κάποιας πολιτικής «αντίστασης», καθώς και με την επιτελεστικότητα ενός είδους ανδρικής υπεροχής. Μέσα από την ανάδειξη αυτών των συναρθρώσεων έρχεται στο προσκήνιο και κάτι που δοκιμάζει τα όρια των παραδοσιακών τρόπων κατανόησης του κοινωνικού πεδίου —πάντα και πολιτικού— ενώ σκιαγραφείται και μια ουσιαστική αλλά έως τώρα εν πολλοίς άρρητη όψη της τρέχουσας κρίσης της φιλελεύθερης καπιταλιστικής δημοκρατίας. Συγκρούσεις ανάμεσα σε διαφορετικές αρρενωπότητες είναι δυνατό να συγκροτούνται στη βάση της στρατηγικής χρήσης διαφορετικών εκδοχών του έθνους. Επιπλέον, διάφορα «εθνικά» ζητήματα που εμφανίζονται ως «αντικειμενικά» —από ζητήματα «δημοκρατίας» ή «εθνικής κυριαρχίας» μέχρι ζητήματα «δημόσιας υγείας»— μπορούν να γίνουν καλύτερα κατανοητά όταν σε αυτά διακρίνεται και μια πτυχή που αφορά τις σχέσεις εξουσίας μεταξύ διαφορετικών ομάδων ανδρών.

Πιο συγκεκριμένα, διερευνώνται: η αρρενωπότητα σε συνάρτηση με τον εθνικισμό στον λόγο αστέγων Ελλήνων ανδρών (Σκούρτη), η αρρενωπότητα και η αντίσταση στη σκηνή του graffiti στην Αθήνα (Σούμπαση) και η ομοερωτικότητα στο έργο σημαντικών ανδρών δημιουργών ελληνικής μουσικής (Σταυρακάκης). Επίσης, εντοπίζονται εθνικές στρατηγικές στο έδαφος της αρρενωπότητας στις διαδικτυακές εκστρατείες του δημοψηφίσματος του 2015 (Θεμελής) και στον δημόσιο λόγο γύρω από το «Μακεδονικό ζήτημα» κατά το 2018–2019 (Κρατίδου). Το βιβλίο ανοίγει με μια σύντομη θεωρητική επεξεργασία της σημασίας των παραπάνω για την περαιτέρω όξυνση των επιστημονικών και πολιτικών αναλύσεων των σχέσεων εξουσίας (Χαλκιά).