Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και η αναζήτηση μιας νέας επιστημολογίας

Πώς μπορούμε να πλησιάσουμε αυτό που υπάρχει πέρα από τον κόσμο, το υπερβατικό, το θείο, τον ίδιο τον Θεό; Το θέμα τέθηκε στα πλαίσια της Ορθόδοξης Ανατολικής Παράδοσης με ιδιαίτερη ένταση στις αρχές του 14ου αιώνα. Δεσπόζουσα φυσιογνωμία στον διάλογο που αναπτύχθηκε ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης Γρηγόριος Παλαμάς. Ξεκινώντας από τους θεμελιώδεις φιλοσοφικούς όρους “ουσία” και “ενέργεια”, ο Γρηγόριος Παλαμάς αντέστρεψε την συνήθη σειρά, η ουσία προηγείται και η ενέργεια έπεται, και πρότεινε ότι η ενέργεια (δράση, σχέση) μας φανερώνει την ουσία και το υποκείμενο, ακόμα και το υπερβατικό υποκείμενο.
Πέρα από την αυτονόητη θεολογική διάσταση, η Παλαμική πρόταση μας οδηγεί σ’ενα άλλο τρόπο άρθρωσης της ανθρώπινης σκέψης και πρακτικής. Μπροστά μας ξετυλίγεται ένας κόσμος σαν δίκτυο σχέσεων και γεγονότων, και ο Παλαμάς αποδεχόμενος τον κόσμο μας οδηγεί πέρα από τον κόσμο. Η Παλαμική επιστημολογία μας ανοίγει ένα
καινούριο δρόμο αντιμετώπισης των σύγχρονων προβλημάτων: η ετερότητα, η σχέση γλώσσας και κόσμου, η λογική και τα όρια της, η σημειολογία της μοντέρνας φυσικής, το πρόσωπο και η κοινωνία, η πολιτική και η κρίση της νεωτερικότητας. Κατά ένα παράδοξο και υπόρρητο τρόπο η Παλαμική σκέψη του 14ου αιώνα συνδιαλέγεται με τους προβληματισμούς του 20ου και 21ου αιώνα.
Τα θέματα που εγείρει η Παλαμική επιστημολογία συζητήθηκαν σε δύο ελληνοϊταλικές συναντήσεις στη Βενετία και την Θεσσαλονίκη και τα πρακτικά των συναντήσεων αυτών περιέχονται στο παρόν βιβλίο.